Notae Editoris.
209
praeter typum aeneum (qui lusum Kepleri saepius dictum exhibet), delineavi, ubi te prae
sentem saepe optavi. Nam delineatio, sicut in tuis exemplaribus inveni, non facta fuit, ut
eam typographi imitari potuerint. Tabula I (10) delineata fuit nigro et rutilo colore, quod
in typographiis fieri nequit. Tabulam II (11) contraxi, ut una pagina exhiberetur. Arcus
prosthaphaeresium itidem, prout commodum fuit, reposui (ad cap. 15). In tab. I proportionem
convenientem, quantum possibile fuit, retinui, nec tamen quidquam veritati tuoque intento
detrahitur, etsi alicubi ad crassitiem aciculae aberratum sit. In tab. II vera proportio non
magnitudinis orbium (quae ignoratur), sed arcuum prosthaphaereseos, quantum etiam fieri
potuit, observata est. Ideo in titulo scribitur „utcunque“. In tab. IY (22) ad intentum tuum
potius, quam ad delineationem respexi. De ea paulo post. Explicationes tabularum pleniores,
quam apud tuas delineationes inveni, adjeci. Pace enim tua scriptum cupio, verba tuis
tabulis apposita nimis concisa fuerunt, adeo ut mentem et sensum tuum vix quisquam intel
lexisset. Vereor, ne adhuc in defectu in explicando peccaverim. Scribuntur autem ista non
hominibus otiosis, quibus nihil aliud laboris incumbit, quam ut plurimos dies in hisce solis
rimandis consumere debeant; sed perspicuitate lector invitandus, non obscuritate deterrendus
est. In ceteris schematibus in ipso libro puto me tuum exemplar secutum esse. (E literis
d. d. 19. Mart. 97.)
Computavit autem numeros suos Maestlinus secundum Copernicum et Reinholdum ratione
ea, quam pluribus explicat Keplero in literis d. d. 27. Febr. 1596. (Comp. Hanschium
p. 5 sq.)
54) p. 160. In libello inscripto: Dissertatio cum nuncio sidereo &c. satellites
Jovis non tantum non contrarios esse putat ipsius „Mysterio“ sed confirmari hujus probabili
tatem his detectis. „Quin potius spero, hos circulatores Jovios, et si quos habent alii
etiam planetae, tandem omnem quae restat discrepantiam sublaturos. Rationem
enim a Deo etiam horum circulatorum habitam in figurarum interpositione, circu
lator Terrae, Luna scilicet arguit, cujus circuitum circa Terram negligere non potui,
cum illud negotium serio tractarem. Adeoque etiamnum in restitutione orbium et
motuum Martis, Telluris, Veneris deprehendo hiare plusculum interstitia, quibus ego
spatiolis spero me Lunas Circum-Martiales et Circum-Venerias, si quas Galilaee
olim deprehensurus es, facillime locaturum.“
55) p. 163. „Theoricae“, quas dicit Keplerus, Purbachii, inter instauratores astro
nomiae c. m. sec. XV solertissimi (nat. in oppido Peurbaeh Austr. Superanis., unde nomen accepit,
a. 1423, Viennae mathesin profitebatur, ibique mortuus est a. 1461) primum typis excusae sunt
Norimbergae (c. a. 1472); passim occurrunt editiones hujus celebris operis, quarum vulgatis
sima fuit editio Erasmi Reinholdi (primum impressa a. 1542). Maestlini „theoricae“
leguntur in ejus: Epitome Astronomiae (Heidelb. 1582. Tub. 1588 &c.).,
56) p. 166. Bernhardus Waltherus Norimbergensis (nat. a. 1430, f 1504) plurimum
astronomiae profuit non tantum observationibus summa cum industria institutis, sed etiam
opibus, quibus abundabat, in sublevanda aliorum astronomorum (Regiomontani) studia, com-
parandaque instrumenta astronomica liberalissime impensis. Observationes illas Waltheri, con
junctas iisdem Regiomontani primum edidit Joh. Schonerus, Norimb. 1544, easque addidit
W. .Snellius anno 1618 observationibus Hassiacis.
57) p. 170. Disputatio de Eclipsibus Solis et Lunae, quam praeside Cl. Viro
D. M. M. Maestlino &c. in auditorio Homerico die 8. (18.) Jan. defendere conabitur
Marcus ab Hohenfeld, in Aistersheim et Almegk. Tub. 1596.
In Thesi 58. affert Maestlinus exempla refractionum haec: 1) Stellarum distantias in
horizonte consistentium majores inveniri, quam si ad medium coeli sint. 2) B. Waltherum
annotare, saepius se animadvertisse, stellas supra horizontem apparere, cum secundum veri
tatem sub eo sint. 3) Non raro ipsum invenisse Veneris supra horizontem altioris distantiam
a Sole juxta horizontem posito esse notabiliter minorem, quam si eodem die ejusdem distantia
a Sole altiore caperetur. 4) Solem nonnunquam citius solito oriri. —
58) p. 171. Hae Maestlini literae datae sunt „Dominica Paschatis“ 1596, easque supra
(p. 22) ex parte quidem proposuimus. Literae , quas Hanschius e Manuscriptorum Kepleri
collectione (Vol. VI, quod jam Bibliotheca Viennensis conservat) desumsit, manu Maestlini
scriptae sunt, abhorrent autem prorsus ab his, quas textus exhibet, a verbis: „Tam mira-
Kepleri Opera I. 14
