Caput XI.
367
Nam tredecim ultimis minutis temporis decrevit eclipsis per 1 % digitos,
ergo octo minutis digitus decrescit aut crescit. Itaque si digitus unus in
primo aspectu defecit, duratio fit h. 2. 36'. Sin illic minus, hic quoque
Cumque duobus indiciis finis defectus cadat in horam 12. 55', ablatis
igitur h. 2. 36', initium cadet in 10 h 19' aut plus. An hic quoque testi
monium habebimus ab observatione? Videamus. Cum in quadrante meo
distantia Solis a vertice argueretur 59°, nullum adhuc erat vestigium de
fectus. Calculus arguit minutum octavum ante decimam. Inde Sol nubes
subiit et sane quamdiu latuit, quasi 1 / 2 horae; donec emergens digito
deficere videretur, lluennae Daniae a quodam Tychonis studioso eodem
tempore contemplationis hujus causa in insula versante proditum est initium
h. 10. 3', finis h. 12.32'. Duratio h. 2. 29'. Digiti 9%. Atqui tempus
longius esse decuit quam Gratii. Luna enim ut septentrionalis par est ut
in illa poli elevatione, quae 9° meam superat, 5' in Solis corpus demersior
apparuerit viamque confecerit tanto longiorem per corpus Solis. Vide igitur
fallacias visus supra ex capite sexto. Tycho ipse, ut ad Maestiinum scripsit,
initium Wandesburgi ad Hamburguin per armillas observavit h. 9. 52',
quod esset lluennae h. 10. 4'/ 2 ' quia Hondio meridianorum differentia est
3° 8'. Medium igitur lluennae h. 11. 17 1 / 2 Gratii h. 11. 37' aut plus.
Quare differentia meridianorum circiter 20', seu 5°: siquidem omnia rite
constarent quae adhibita sunt. Nec Hondii tabula multo aliter, differentiam
scilicet meridianorum ultra 4° facit. 101 )
Nunc et problema 17. hoc exemplo declarabo, et quaenam ex meis
ellipsibus prodeant inclinationes ostendam. Primum exquiram proportiones
diametrorum inter se ad altitudines Solis 37° et 36°, quales fuere paulo
ante et post finem eclipseos, quo tempore ellipses signavi. Cum arcu 52° 45',
53 u 0', 53° 15', prodeunt tangentium differentiae 1197, 1212, ergo longior
diameter 2409, brevior vero per axem coni ducta (multiplicato secante
53° in tangentem 15') 1450. Rursum cum arcubus 53° 45', 54° 0', 54° 15',
differentiae tangentium prodeunt 1255, 1271, ergo longior diameter 2526,
brevior per axem coni 1486, proportio quae 17 ad 10, prior paulo minor.
Proportio in meis schematismis, sed rudissimis et rapidissimis, prodit minor
ideoque vitiosa, ob causas problemate 17. dictas : et haec causa est, cur in hunc
modum ex praecepto probi. 17. corrigendam suscipiam. Diameter igitur lon
gior in secunda mearum ellipsium fuit plus quam duplum hujus, literis AB
expressae, cornu alterum in imo apice D, alterum in linea GL perpendiculari
ad AB. Divisa ergo BA medio loco in E, scribatur ex E circulus BG,
quem secet LG in G. Et bisecetur arcus DG inter cornua in H, erit
DH inclinatio, quae jam prodit 22 i / z °. Fig 12 2 .
Quodsi scire desideras, quis vere fuerit
cellum in I, quare per I parallelon ipsi BA agas
lineam CI, quae secabit lineam GL in C. Ergo ’
C fuit cornu alterum, D vero reliquum. In tertia
ellipsi mea cornu adhuc erat quasi infra in apice
seu vertice ellipseos, inclinatio mechanice 20°, in
quarta 19 ‘/ 2 °, in quinta adhuc minor, dum cornu
minus erit.
locus alterius cornu, centro E amplitudine EI,
quanta est brevior diameter ad longiorem, scribe
circellum IK et connecte E, G, quae secabit cir-