Caput xvm. 
679 
Caput XVIII. 
De puritate luminis, coloribus et scintillatione Novi Sideris. 
Placet vero locum hunc diligentius pertractare. Quid enim est, quod 
nobis hujus novi sideris notitiam conciliavit, nisi hoc ipsum ejus lumen tam 
fulgidum, tam admirabile? Itaque magnum operae pretium, si, quod tento, 
causas hujus fulgoris ex naturae penetralibus passim eruero. 
J. C. Scaliger Exotericarum Exercitationum 63. causas affert ad scin 
tillationem concurrentes quinque: magnitudinem, claritatem, motum sideris, 
medium aeris et motum luminis in sidere. Quas causas qui diligenter exa 
minaverit, is primam, secundam et quartam inter adjuvantes comperiet; 
tertiam aut quintam pro praecipua habebit. Etenim quod prius cum Aristo 
tele sum argumentatus ex scintillatione ad altitudinem, feci ad convicendos 
Aristotélicos. Rem ipsam quod attinet, nihil altitudo per se potest, nisi 
adsint causae ceterae aut per altitudinem praestentui’. Dictum est enim, 
ipsis etiam planetis quodammodo convenire scintillationem, praecipue Veneri 
et Mercurio, Marti obscure admodum, ceteris minime. Et sunt tamen hi 
superiores, illi tres humiles, et Venus quidem humilior ipso Marte. Igi 
tur in ea maneo sententia, quam cap. VI. Opticorum tradidi, quam et Sca 
liger defendit, causam scintillationis ipsis stellarum corporibus inesse, seu 
luminis ea sit motus seu corporis. Et prius de luminis motu. 
Placet Scaligero et ipse vehementer approbo, naturalem esse in sideris 
corpore vim luminis sese spargentis non sine motu. Rei obscurae explicatio non 
admodum dilucida: declarabo exemplis, si forte sensum auctoris assequar, 
dum meum promo. Exemplum puto satis aptum in motu cordis arteriarum 
que; ut hoc quoque cordi cum Sole, vitae cum lumine, praeter ea, quae 
cap. I. et VI. Optices dixi, commune sit. Non huc trahas exemplum, quasi 
ut cor spiritum compressione elidit et transfundit in corpus, sic stellae cor 
pus quasi quadam coarctatione sui lumen exprimat. Spiritus enim vitalis 
corporeum quippiam est: lumen, sincerissima qualitas, crassa ista impulsione 
non indiget. Sed tamen analogus aliquis intelligatur in stella motus, non 
localis sed alterationis, secundum eam qualitatem, qua stella lucidum est 
corpus. Imo vero vivum propono hujus alterationis exemplum in vivis car 
bonibus; qui ab hoc ipso motu et quasi vigore alternante nomen vivorum 
sunt adepti. Etsi hoc exemplum, si et celeritatem ei majorem affingas, 
Veneris scintillationi magis respondet. 
Hem hoccine est philosophari, eo paupertatis redigi: ut sententiae, ut 
rerum causae a vulgo sint mendicandae? Nam me Christe, nihil est aptius 
pro exemplo, quam id quod omnes concipiunt, quodque Patricius (vid. 1 , 247), 
altissimum sapere visus, seu censens ita seu ex barbarica philosophia loquens, 
certe imitatus est unice, stellas pronuncians esse flammulas; nimirum id 
quod vulgo videntur et cujus rei expressam gerunt similitudinem et unde 
apud plerosque, praecipue poetas, denominantur: quod supra et de novo 
nostro sidere usurpavimus. 
An ergo haec est in fixis causa scintillandi, quae nostris faculis causa 
evomendi ex interrupto alios atque alios radios? Nescio. Et quidem de 
nostra nova stella facilius hoc dixero, quia disparuit, quia subito ingens 
reluxit, nullis adolescens incrementis: de fixis vero, qui aeterni sunt ignes,