Caput XVIII. 681 
singulos seseque quasi assat ad hunc ignem. Credibile est igitur, et pla 
netas et fixas omnes quosque in suis rotari spatiis; ne sit aliquid in mundo, 
quod centri, nobilissimi corporis, radiis vitalibus et lumine splendidissimo 
penitus privetur. Nam quod de Luna tibi forsan occurrit, eam eodem 
semper vultu Terras respicere, dum circum eam circumagitur: illa vero hoc 
ipso circumactu cum non Solem, sed solam Terram amplectatur, hac ipsa 
constantis vultus ad Terram affixione efficit, ut Sole ex omni parte mensis 
unius spatio fruatur; eminus in plenilunio, faciei parte a nobis, conspicua, 
comminus in novilunio, parte a nobis aversa. 
Duae mihi occurrunt objectiones, prima, quod nihil ad fixas attinere 
videtur conspectus Solis; quia dictum, totam Saturni sphaeram apud fixas 
vix occupare trium minutorum angulum. Sol igitur, qui tantulam portionem 
obtinet de coeli Saturnii diametro, penes fixas omnino evanescet: minor 
enim quam septingentesima pars unius minuti apparebit? Altera, quod scin 
tillationes oppido celeres sunt: mirum igitur, si tam vasta corpora, quorum 
aliqua superant Saturni coelum, convertuntur. 
Primum, si multas habent partes ejusmodi, quales diximus scintillatio 
nibus et coloribus servire; quod quidem eum par est concedere (eo ipso 
quod corpora sunt ingentia), qui de cetero causam hanc recipit; jam non 
est necesse, ut quoties una emicat scintillatio, toties una integra sit abso 
luta rotatio; sed ut rota multos clavos, sic haec corpora multos angulos, 
multa fulgura unica rotatione exserere credentur. Et quid si omnino celeres 
sint isti rotatus, in compensationem negatae ipsis tralationis in solidum, 
aut ob hoc ipsum, quod lumen Solis apud ipsas tam debile? Non enim 
evanescit Sol ipsi rerum naturae redactus ad septingentesimam minuti, 
quia forte et omnino quidem nostris oculis illic constitutis evanesceret. Nec 
enim aequum est, nostra visus hebetudine vim aestimare et acumen naturae; 
quemadmodum neque nostrorum corpusculorum contemta exilitas praejudicium 
creat in agnoscenda coelorum amplitudine. Si tam est potens Deus in mole, 
ut supra expendimus : quin igitur et tam acutus atque subtilis est in dispen 
sando Solis lumine. Quaeso te lector, ut mihi condones, si minutus sum, 
argumentando de re, ad quam supra vidisti nos homines nostrumque globum 
globique coelum adeoque et illius coeli decuplum esse plane minutissimum. 
Maneat autem suo loco haec scintillationis causa, rotatio. Videamus jam 
reliquas Scaligeri. 
Verissime dicit secundo loco, debilitatem luminis obstare scintillationi, 
quam interpretor hebetudinem. Claritas ergo et puritas luminis a materia 
defaecati plurimum scintillationem adjuvabit. Utique. Nam quia lumen est 
origo scintillarum, quo purius ergo lumen, hoc expeditior est scintillatio. 
Propterea planetarum valentia quidem sunt lumina et evidentia, utique ob 
propinquitatem, sed pinguia, plena, corpulenta, colorata multum : atque ea 
minus scintillant: fixarum vero magis aquea, exilia, acuta, vitrea, pellucida 
seu diluta. Atque haec causa est, cur tam rapida fuerit in nostra nova 
stella scintillatio. Nam nihil purius, nihil clarius, nihil amoenius eximio 
illo lumine esse aut fingi potuit. 
Sequitur magnitudo, quae Scaligero primo loco ponitur. Rursum 
autem nihil magnitudo posset, si lumen abesset. Haec igitur efficit, ut 
stella magis sit aspectabilis, quare et ejus scintillatio. Adjuvat itaque 
respectu nostri visus, qui magnis valide movetur. Ecce rursus hanc Novam,