Excerpta ex Tabulis Rudolphiuis.
533
quoque affectet ut cie apparenti tempore, quippe retardato, parum liuic incessui com
petat, itaque Luna ibi pauco tempore versari, velociter sc. trajicere videatur? Mensura
tamen hujus tarditatis et velocitatis non fit ex Sole, ut qui suo incessu non regit hanc
anomaliam, sed ex Luna, quae signum huic intensioni et remissioni praefert; itaque,
sicut J) in anomalia media facit aequationem 5°, sic etiam volutio diurna summam
praeventionis vel remissionis faciat in V, 5°, quae sunt minuta temporis 20.
, Jam pergit Keplerus in textu: Interim ergo, dum dies illas (causas) proferat, se
quemur regulam a mediocri experientia conformatam.
Praeceptum 171: Computato tempore eclipticae et in apparens converso, sub
trahe locum apogaei 0 a loco D sequente, aut vicissim hunc, si praecedat, ab illo;
intervallum in tab. aequationum Lunae quaere inter gradus integros anomaliae eccentri et
in eadem cella subscriptam characteribus minusculis aequationem physicam octuplica:
conficies minuta horae, quae hujus aequationis menstruae nomine in primo casu sunt
auferenda amplius a tempore, in apparens converso, in secundo casu addenda. At si
tempus alicujus eclipsis est observatum, et ad id computandus est locus Lunae ex ta
bulis, id tempus ut apparens convertendum prius est in aequale, sicut per usitatas
aequationes annuas, sic etiam per hanc menstruam, via utroque casu contraria. In-
primis autem in Solis eclipsibus adhibenda est haec menstrua aequatio, ut cujus effec
tus in parallaxibus Lunae non est contemnendus. Orientibus enim ££ vel / in climate
nostro, intra trientem unius horae mutatur angulus orientis 2 gradibus et parallaxis
lat. sesquiscrupulo, in meridionalioribus majori, quod digitum fere unum in disco So
lis efficit; quae varietas multum ad hoc pollet, dies an nox futura sit in Terris.
Exemplo sit eclipsis illa Solis anni 1598 (Vol. Ii. p. 363 ss.). Nam si utar
aequatione Tychonis sola, tempus assumtum ad computandum locum Lunae apparen
tem, h. 10. a. m. aequali, fiet apparens h. 10. 13' Gratii, distantiam centrorum habens
25' 48", itaque jam ante 13' debuisset initium eclipsis videri, sc. ipsa h. 10 . appa
renti. At quamvis horologium urbis ex altitud. Solis deprehensum sit tardum, tamen
etiam in illo coepit eclipsis h. 10. 14' circ., quod vere erat h. IO 1 /*. Tardius igitur
Luna ad Solem venit, quam fert aequatio Tychonica temporis. At si menstrua etiam
aequatione utar, ablato 17° X (loco Lunae) a 6 ° °2> (apogaeo Solis), fit distantia 109°
(in mss. ab apog. Solis 5° 42', restat distantia 108° 42'); et anom. ecc. Lunae 109 sub
scripta,est aeq. pars physica 2° 22', quae ducta in 8 efficit 1.9'. Quibus additis ad
h. 10. 13', tempus a Tyclione apparens factum, fit apparens vere 10. 32' Gratii. Supra
vero (praec. 170),’ cum locum Lunae verum computarem ex b. J0. aequali, inveni
sane distantiam centrorum tantam, ut initium eclipsis h. 10 . 26' app. esse potuerit, id
quod observationi congruit.
Iu mss. sic pergit Keplerus: Et quia ibidem prodiit finis eclipsis Gratii h. 0. 46'
app , quod esset Uraniburgi h. 0. 14' aequali, computavi de novo ad hoc momentum
prodiitque © in 16° 49' 4" X, J) in 17° 14 3 / 2 ' X visibiliter, lat. visib, 17' 52" sept.
Per hanc igitur et per distantiam centrorum 26' 30 ,y in ecliptica conficitur distantia visibi
lis centrorum 32', quanta fere est semidiametrorum summa, et sic finis iterum eclipsis,
Hunc vero finem rursum confirmat' mediocriter observatio distantiae Solis a vertice,
minor quam 54° paulo ante finem eclipsis observata. Nam 53° 40' dat tempus h. 0. 54',
unus autem gradus in dist. a vertice efficit hac vice 21' temporis. Satis igitur prae
cisus est iste consensus et ejus confirmatio per angulos hyperbolicae viae radii in
plano. (Vol. II. p. 364 ss.) • 1
Monendus est autem astronomiae studiosus, in descriptione observationis illius
libro allegato durationem perperam prolongatam fuisse in h. 2, 36', cum non potuerit
esse longior quam h. 2. 26', si parva tabularum istarum diameter Lunae retineatur, vel
si augeatur illa scrupulo, ob causas opticas, summum h. 2. 28'. Facile autem appa
ret, quae causa mihi fuerit tantae prolongationis. Eclipsatio ultimi digiti durat lon
gius quam primi, quia in fine Luna magnam habet latitudinem visibilem, in principio
nullam. Hic ego ultimo digito tribui per se moram plus quam 12', omnino nimiam,
et jam ad modulum hunc etiam primae observationis digito (qui tamen, an digitus
esset, an vero minimum aliquid, passim per librum illum in dubio ponitur), longum