278
ASTRONOMIA INSTAURATA
metro viiibili 3i faltem min. cum minor eBe nequierit, eius veram Dia
metrum continere Diametrum Terrae paulo plus fepties, & totam glo-
bofitatem fuiBe terreftri corpore maiorem, ad minimum ter centies fex-
agies (licet is Stellam, fiue Cometam, vti vocat, minorem faciat Terra
ferme quinquagies millies) oftendimus. Quo nunc fe proripiet Nolthij 5
puiilla magnitudo, quae in noftra continebitur, quo ad Diametrum ve
ram, ducenties fexagies circiter? Atque haec omnia, quae vfque adeo
enormiter a Veritatis fcopo, tam hoc, quam duobus antecedentibus
Capitibus Nolthianis recedunt, hinc erroris fontem habuerunt, quod
Capite 4 adeo monftrofam & enormem Parallaxin huic Stellae attri- 10
buerit. Parallaxeos autem nimia ineptitudo, non quidem ex Demon-
firatione atque huic fuperftrudlo Calculo, (vt fupra quoque innuimus):
fed ex ipiis Dedomenis per erroneas Obferuationes ab initio conquilitis
(quod partim Inflrumentorum minus ad hanc praxin fatis accurate
exercendam idoneorum vitio, partim quod non fufficienti circumfpec- 15
tione omnia requifita adminiftrarit, commiBum efi) occationem traxit.
Difcant itaque illi, qui eiufcemodi quid in Publicum emittere volunt,
prius diutina deliberatione, tradlatione & vfu, Obferuationes Caelefies
absque vlla hallucinatione exercere, & media fiue Inftrumenta tibi
comparent, quae iuilae fint magnitudinis, & e folido metallo confedla, 20
atque per omnia affabre & concinne elaborata: quibus Ii infirudli non
fuerint, multo fatius erit his fuperfedere, & potius nihil quam falfa &
a vero feducentia chartis mandare: ne cum Veritatis iadfura, approba
tionem, quam acquirere affedlant, citius amittant, quamconfequantur:
atque poftea, || quando erroris conuidli fuerint, nimis fera & fruftranea 765
paenitentia dudli, ifta omnia infedla eBe maluerint. Quod equidem hunc
Nolthium, poftquam ex aliorum certioribus Obferuationibus atque
Demonftrationibus, quam grauiter lapfus Iit, cognouiBet, feciBe, fua-
que non euulgata exoptaBe, equidem haud dubito: Si modo Veritatis,
cuius praecipua eft habenda ratio (vti de ipfo confido) fincere amans 30
fuerit, & non pertinaciter fuos errores tegere atque tueri, praefumpferit.
Demum Capite o6tauo & ultimo Aftrologicas praedidliones de ef-
fedlibus huius Phaenomeni fuperinducit; quae, quo loco habendae fint,
facile ex antecedentibus aeftimatur. Cum enim ea, quae fenfui oculo
rum, certaeque Demonftrationi, ac Obferuationi obuia fuerunt, tam 35
erronee atque incompetenter expedierit, quomodo de ijs, quae in fen-
fus non cadunt, fed faltem probabilibus coniedluris nituntur, Veritatem
ratam aBequetur? Cumque Aftronomica Aftrologicis inferuiant, ita vt
haec fine ijs conftare nequeant, Afironomica vero, quae alias certo co-
gnofcuntur, falfa fuerint: quanto magis Afirologica per fe vanitatibus 40
& erroribus plena, citra omnem mediocritatem, a Veritate exorbita
bunt? Mirum itaque eBe non debet, quod Nolthius tot tantosque effedfus
huic
