ASTRONOMIA INSTAURATA MECHANICA 
93 
EXPLICATIO FABRICAE) ET 
vsvs. 
UNC quidem Quadrantem fuperius inter Inftrumenta deli- 
neata numero 7. explicuimus, ali& tamen ratione difpoiitum; 
ita ut intra cryptam muralem in axe quodam forti Chalybeo 
Zenith & Nadir refpiciente convolueretur, & iimul intra muri 
cryptici circumferentiam, Armillam firmam haberet Azimu- 
thalem, quemadmodum ifthic cum alijs requifitis, huc perti 
nentibus, fufficienter & depidtum & explicatum eft. Verum cum ibidem polli 
citus fim, me fuo loco alteram ejus difpofitionem, qu£ ab initio ufus fueram, 
oftenfurum, en eam hic habes: quae brevibus fic explanabitur: ABCD ipfe 
Quadrans, A Centro defcriptus, & Quadrato AEFG comprehenfus. Ejus Re 
gula ACI, inferius extenditur, ad manubrium H, prope quod eft pinnacidium, 
rimulas habens fuperiori ad C Parallelas. Elongatur vero a C in I fuperiore 
parte, ut Quadratum ubique contingere poBit: cui fuperius fila quaedam Ori- 
chalcica juxta I fuftentaculi loco addita funt, quo index in linea redta ubique 
permaneat. Quae a pofteriore parte vifuntur ALMNO ferreum fulcrum indi 
cant, Quadrantem totum in plano Horizontali fubftrato Orthogonaliter fufti- 
nens. Nam juxta A Horizonti Azimuthali inftar tenaculi habentis infra fe 
cochleolam plumatam, aBociatur, ut in eo per manubrium quod a pofteriore 
parte eft, in ipfo Azimuthali circulo quacunque lubuerit, circumduci queat. 
Ipfe vero Azimuthalis Circulus, de quo loquor, per literas PQRS repraefenta- 
tur. Per X vero indicantur quinque columnae fortes totam machinam geftantes, 
apud quarum capitella juxta YZ funt cochleae quaedam, perennes didtae, cum 
fuis etiam manubrijs volubilibus, Circulum Azimuthalem, in aequilibrium 
Horizontis difponentes, & totum Quadrantem in verticale planum dirigentes, 
prout exigunt perpendicula apud V & W lignata. Caetera conftant ex indica 
tione fadt& fuperius citato loco. Ubi hic idem Quadrans aliter & aliquanto 
commodius ordinabatur. Non igitur lubuit plura de hoc explicationis loco 
repetere, ne faftidiose eadem, quae prius didta, recoquerem. Ut vero fpatium 
fubjedtum nihilominus, veluti antea, compleretur; Hexametrum Carmen ad 
ditum eft, quod Nobilis & Dodtus Adolefcens FRANCISCVS GANSNEB TENG- 
NAGEL, qui aliquandiu mihi fuit domefticus, meaeque e Dani& migrationis 
comes, quo hic fubjungeretur, ex tempore concinnavit. 
C EDITE vos humiles Artes, curaeque lupinae 
Cedite; Nam Mulas tantum fupra extulit omnes 
Uranie Divina caput, CaeleFtia quantum 
Exuperant Terras, quantum lux alma tenebras 
Vincit: Et os homini DEVS ipfe, ut Sidera Fpedtet, 
Tam Fublime dedit, quo Furium lumina tollat, 
dEthera