ASTRONOMIA INSTAURATA MECHANICA
33
EXPLICATIO FABRICA)
ET VSVS.
VADRANTEM volubilem, qui non folum Altitudines (uti Sex
tans ante didtus) fubtiliter fcrutaretur: fed & eodem negotio
Azimutha ad unguem panderet, conftruximus, tali (uti vides)
forma. Habetque is a centro A ufque ad circumferentiam B
vel C quatuor cubitos, & circumferentia adeo fubtiliter per
pundta tranfverfalia fubdivifa eft, ut quartam unius minuti
partem collimatori acuto exhibeat, oculo ad pinnacidium K applicato, &
10 mota Regula AK, donec Sidus obfervandum ad latera Cylindri juxta A hinc
inde aequaliter fplendeat. Tunc enim Regula ubi diviiiones tranfit juxta K
altitudinem quaeiitam exhibet. Index vero Q, qui in circumferentiam Azi-
muthalem per R lignatam extenditur, una Azimuthorum momenta patefacit.
Contignationes, quae intra Quadrantis aream cernuntur, funt propterea in
15 eum modum multifariam difpoiitae, ut illum firmiter tam in fuo plano quam
reliqua conformatione debita retineant atque confervent. Eftque Limbus, in
quo diviiiones funt, Orichalcicis laminis undiquaque indubius: tum quoque
reliquae Quadrantis partes, partim Chalybeis partim Orichalcicis incrufta-
tionibus (prout opus erat) munitae. Affixus autem eft hic Quadrans firmiter
20 columnae forti ferreae quadrilaterae LMN, cum qua etiam circumvolvitur
facillime, in quamcunque Coeli partem lubuerit. Nam didta columna ferrea
fuperius teres fadia, in foramine quodam ferramenti denii, quod decuBatim
muro rotundo turriculam live cryptam, in qua Inftrumentum confervabatur,
efficiente, firmiter adaptatum eft; inferius autem, ubi juxta G eadem columna
25 in rotundum acumen ex Chalybe delinit, ac in parvo foramine pariter acu
minato revolvitur; idque in laminuia quadam Chalybea; quae quatuor extra
pofitis Cochleolis quaqua verfum opus fuerit, trudi poteft, donec Quadrantis
utraque perpendicula circa A incipientia & juxta S delinentia tam planum
. Quadrantis, quam dorfum eius, quomodocunque circumgyratur, ita dirigant,
30 ut exadte circulum quemvis verticalem repraefentare depraehendatur. Quod
cum femel fadtum eft, & circumfpedte in varias ac diverfas Mundi plagas
Quadrantis difpoiitionibus fedulo provifum, atque Cochleis requiritis firma
tum, non opus erit multo tempore perpendiculis attendere, an videlicet Qua
drans e fua requilita difpofitione dimotus fit. Neque enim id contingere poteft,
35 nili magn^ aliqua violentia ex improvifo fuperveniente: tumque modo ante-
didto facile reftitui poteft. Adeo enim firmiter faxo rotundo H, quod folidum
exiftens profunde in terra alio fundamento lapideo immotum infiftit: & ferra
mentum etiam quod decuBatim fuperius extat, de quo dixi muro ftabili inni-
tens, non patitur columnam ferream, cui Quadrans affigitur, e fuo foramine,
40 quod in medio eft, quidpiam vacillare.
Murus autem is rotundus circuli peripheriam exadte exhibens (cujus dia-
5 meter
