562
TAGEBUCH MIT ERLAUTERUNGEN.
usque ad initium huius saeculi penitus propemodum neglectum esse, vel saltem a nemine serio ac digne
tractatum, quum certe theoreticis propter difficultatem atque elegantiam sese commendare potuisset, etiamsi
apud practicos de summa eius utilitate nondum constaret. Scilicet invaluerat apud omnes opinio, impos
sibilem esse talem determinationem completam ex observationibus breviori temporis intervallo inclusis,
male sane fundata, quum nunc quidem certissimo iam evictum sit, orbitam corporis coelestis ex observatio
nibus bonis paucos tantummodo dies complectentibus, absque ulla suppositione hypothetica, satis approxi
mate iam determinari posse.
Incideram in quasdam ideas, quae ad solutionem problematis magni de quo dixi facere videbantur,
mense Septembri a. 1801, tunc in labore plane diverso occupatus [*)] eodem circiter
tempore rumor de planeta novo lan. i. istius anni in specula Panormitana detecto per omnium ora volitabat,
moxque ipsae observationes inde ab epocha illa usque ad 11. Febr. ab astronomo praestantissime Piazzi
institutae ad notitiam publicam pervenerunt Unquamne opportunius experiri potuissem,
ecquid valeant ideolae meae ad usum practicum, quam si tunc istis ad determinationem orbitae Cereris
uterer, qui planeta inter 41 illos dies geocentrice arcum trium tantummodo graduum descripserat, et post
annum elapsum in coeli plaga longissime illinc remota indagari debebat? Prima haecce methodi applicatio
facta est mense Oct. 1801, primaque nox serena, ubi planeta ad normam numerorum inde deductorum quae
situs est (Dec. 7, 1801 a clar. de Zach) transfugam observationibus reddidit«.
Siehe auch die Anzeige der Theoria motus, Werke VI, S. 5 6 und den Brief an Olbers vom 25. Mai
1802, Wilhelm Olbers, Sein Leben und seine Werke II i, Berlin 1900, S. 48.
Vergi, die Nummern 1 22, 1 2 5, 1 2 6, 1 2 7, 1 29.
Brendel.
[1 20.]
Theoriam motus Lunae aggressi sumus.
[1801] Aug.
Die um diese Zeit entstandene Theorie der Bewegung des Mondes ist im Nachlaß vorhanden und
Werke VII, 1906, S. 61 1—639 abgedruckt. In einem Briefe an Schumacher vom 23. Januar 1842 (Brief-
u'echsel zynischen Gauss und Schumacher IV, Altona 18 62, S. 51) schreibt Gauss:
Eben im Sommer 1801 hatte ich mir vorgesetzt, ähnliche Arbeit über
den J) [Mond] auszuführen, aber kaum hatte ich die theoretischen Vorarbeiten
angefangen (denn diese sind es, auf welche in der Vorrede meiner Th[eoria]
M[otus] C[orporum] C[oelestium] angespielt wird), als das Bekanntwerden von
Piazzis p [Ceres] Beobachtungen] mich in eine ganz andere Richtung zog.
Die in diesem Briefe erwähnte Stelle aus der Vorrede zur Theoria Motus ist oben bei der Nr. 119
abgedmekt. Augenscheinlich sind die Tagebucheintragungen Nr. 119 und Nr. 12 o gleichzeitig gemacht.
Brendel.
[*) Vergi, die folgende Nr. 12 o.]