95
is quotidie
ititui posse
ca judicari
ne scilicet
íysica ana-
phaenome-
»t quantum
3 enim ars
difficultates
ona fortuna
epe tamen
^uam niliil
lecti serio
opera om-
rpothesibus
ibus, quod
is phaeno-
compertae,
¡tituti spe-
libus vides
sui, quod
;enere viro,
amiliaribus
odum coe-
in judicare
se. Quae
is explica-
forte me-
;ur diutius
usa, appe-
lae etiamsi
, ne intel-
sse videor,
teris, obi-
enii virum
lam errata
fidae atque
naturales, verba neque inanibus coloribus picturata neque scholas
tico pulvere squalentia, ordo qualem desideres a docente, tametsi
aliquando dum meditationibus potius lectorem ducit quam demon
strationibus cogit certitudinem abruperit, sententiae in re morum
sanae admodum et probae, de Deo ac mente rectae atque prae
clarae, in naturali scientia certe in exemplum utiles, ut etiam cum
veras rerum causas non explicat, ingenia tamen inveniendis illis
atque percipiendis aptiora reddat, ne scilicet unquam admittant hy-
potheses pro veris, quae minus clarae sint quam haec ficta est.
Quare Cartesii scripta vestibulum appellare soleo Philosophiae ve
rae, tametsi enim intima non attigerit, propius tamen accessit quam
ante illum quisquam, uno excepto Galilaeo, cujus viri utinam om
nes de variis rebus meditationes haberemus quas infortunia ejus
suffocavere, itaque qui Galilaeum et Cartesium leget, aptior erit
ad inveniendam veritatem, quam si per omne aulorum vulgarium
genus vagetur. Fateor tamen multas et magnas res in Cartesio
emendandas esse; potissima est, quod corporis naturam ponit in
extensione, quod est notionibus nostris vim facere, ut taceam ra
tionem mysteriis quae ipse credere profitebatur inconciliabilem red
dere. Nam qua ratione corpus unum in pluribus locis esse po
test, si corpus et spatium, ut ille ait, in re idem sunt? Quis vero
toleraret, quod eludendae hujus ipsius difficultatis causa commen
tus est, DEUM quidvis posse, etiam quod fieri non posse demon
stratur, exempli causa ut alia sit Trianguli natura quam ab Eu
clide demonstratur, ut Circulus non sit capacissima figurarum ejus
dem ambitus , quasi scilicet DEUS libero quodam decreto capaci
tatem largitus sit velut Rex subdito privilegium concedit, aut quasi
eam hodie possit in quadratum transferre. Quae satis ostendunt,
intimam veritatis atque certitudinis rationem ei non intellectam.
Quae ratio est etiam, si quid judico, cur ad veram analysin non
pervenerit. Unde alius mea sententia gravissimus et periculosis
simus ejus error nascitur, quod Bonitas pendeat a libero DEI ar
bitrio , non a natura rei. IIoc enim admisso frustra de Justitia
Dei disputamus, qua sublata non tantum admissa Cartesio redem-
tionis mysteria laborant, sed et in universum amor Dei tollitur,
nam quid est quod DEUM, id est optimum universi regem, a Ty
ranno distinguat, si ejus voluntas bonitatis causa est, aut cur ab
eo bona polius quam mala nostra expectemus, si caeco quodam
impetu sine ulla ratione, id est ob solam voluntatem suam eligit.
