104 
sed ex fonte metaphysico, scilicet ab aequalitate causae et effectus, a ut 
deduci debent aliisque hujusmodi Legibus quae sunt Entelechiis es- qua 
sentiales. Nempe ut jam dictum est, Physica per Geometriam inci 
Arithmeticae, per Dynamicen Metaphysicae suhordinatur. biei 
Cartesiani vero, natura virium non satis intellecta, Vim mo- exe 
tricem cum Motu confundentes, graviter in legibus Motuum con 
stituendis sunt lapsi. Nam cum intelligeret Cartesius, vim eandem sed 
in natura debere conservari, et corpus cum vis suae (derivativae poti 
scilicet) partem alteri tribuit, partem ita retinere ut summa virium phii 
eadem maneat, deceptus exemplo aequilibrii seu vis mortuae quam tis 
voco (quae hic in computum non venit, et vis vivae seu de qua non 
nunc agitur non nisi infinitesimalis pars est) credidit vim esse in citi: 
ratione composita massarum et celeritatum, sive idem esse cum eo spe: 
quod vocat quantitatem motus, quo nomine intelligit factum ex per 
ductu massae in celeritatem, cum tamen a priori a me sit alibi 
demonstratum, vires esse in ratione composita ex simplice massa- adji 
rum et duplicata celeritatum. Scio quosdam viros doctos nuper ribi 
cum tandem agnoscere contra Cartesianos cogerentur non conser- et 1 
vari quantitatem motus in natura eamque hanc solam pro vi abso- . Eqi 
luta haberent, hanc quoque vim non manere conclusisse con- ipsi 
fugisseque ad solam conservationem vis respeclivae, sed a nobis lecl 
deprehensum est, ne in absoluta quidem vi conservanda naturam nia 
constantiae suae atque perfectionis dememinisse. Et Cartesianorum cun 
quidem opinio, qua quantitas motus conservatur, cum phaenomenis Ecl 
omnibus pugnat, nostra mirifice experimentis confirmatur. der 
In eo etiam erratur a Cartesianis, quod putant mutationes din 
fieri per saltum, tanquam exempli causa corpus quiescens momento ' var 
possit transire in statum determinati motus, aut tanquam corpus i 113 
in motu positum subito redigi possit ad quietem, non transeundo P 0I] 
per intermedios velocitatis gradus, quia scilicet usum vis elasticae ce ^ 
in corporum concursu non intellexere. Quae si abesset, fateor, CU J' 
neque lex quam voco continuitatis in rebus observaretur, perquam P er 
evitantur saltus, neque lex aequivalenliae qua vires absolutae con- nen 
servantur, neque alia egregia Naturae Architectae inventa locum au ^ 
haberent, quibus necessitas materiae et pulchritudo formae con- ana 
cibantur. Ipsa autem vis Elastica omni corpori insita ostendit, < l ua 
omni etiam corpori motum intestinum inesse et vim primitivam | ea 
(ut ita dicam) infinitam, licet in ipso concursu, circumstantiis exi- im I 
gentibus vi derivativa determinetur. [Ut enim in fornice incumbentis ^ n<