105 
et effectus, 
itelechiis es- 
Geometriam 
p. 
a, Vim mo- 
otuum con- 
vim eandem 
(derivativae 
noma virium 
artuae quam 
seu de qua 
vim esse in 
isse cum eo 
facium ex 
me sit alibi 
»lice massa- 
actos nuper 
non conser- 
iro vi abso- 
usisse con- 
sed a nobis 
da naturam 
rtesianorum 
ihaenomenis 
ur. 
mutationes 
ns momento 
nam corpus 
transeundo 
r'is elasticae 
set, fateor, 
per quam 
alutae con- 
enta locum 
nrmae con- 
a ostendit, 
primitivam 
»tantiis exi- 
ncumbentis 
aut in chorda tensa trahentis totam vim quaevis pars sustinet et 
quaevis portio aeris compressi tantam vim habet quantam aeris 
incumbentis pondus, ita quodvis corpusculum totius massae am 
bientis vi conspirante ad agendum solicitatur nec nisi occasionem 
exercendae potentiae expectat, ut pulveris pyrii exemplo patet]. 
Sunt alia multa, in quibus a Cartesio mihi fuit abeundum, 
sed quae nunc attuli ad principia ipsa substantiarum corporearum 
potissimum referuntur et ad antiquam Scholae sanioris philoso 
phiam, si recte interpretere, vindicandam valent, quam video a mul 
tis doctissimis Recentioribus, etiam ei faventibus, desertam, ubi 
non erat opus. R. P. Ptolemaei, in Veterum et Recentiorum pla 
citis versatissimi viri, cujus doctrinam insignem Romae ipse per 
spexi, philosophia (a qua plurimum mihi polliceor) nondum ad nos 
pervenit. 
In einer Note hat Leibniz hinzugelugt: Praeterquam finiam, 
adjicere placet, etsi Cartesiani plerique Formas Viresque in corpo 
ribus audacter rejiciant, Cartesium tamen moderatius locutum esse 
et hoc tantum professum, se nullam invenire iis utendi rationem. 
Equidem fateor, si usu carerent, merito rejiciendas; sed in hoc 
ipso Cartesium lapsum esse ostendi. Non tantum enim in Ente 
lechiis seu zi[) dvva/uix(jj sita sunt principia Mechanismi, quo om 
nia in corporibus reguntur, sed etiam a me in Actis Eruditorum, 
cum celeberrimo Viro Job. Christophoro Sturmio in Physica sua 
Ecléctica doctrinam meam non satis perceptam impugnanti respon 
derem , irrefragabili demonstratione ostensum est: posita plenitu 
dine, si nihil esset in materia quam massa ipsa ejusque partium 
variatio situs, impossibile fore, ut ulla contingat perceptibilis cui 
quam variatio, cum semper aequivalentia limitatis substituantur se- 
ponendoque conatum sive vim tendendi ad futurum (sublatis scili 
cet Entelechiis) praesens unius momenti status rerum ab alterius 
cujusque momenti statu distingui non possit. Idque Aristotelem 
perspexisse arbitror, cum praeter motum localem etiam alteratio- 
nem necessariam esse vidit, ut phaenomenis satisliat. Alterationes 
autem, etsi in speciem multiplices, perinde ac qualitates in ultima 
analysi ad solam virium variationem rediguntur. Nam et omnes 
qualitates corporum, id est omnia praeter figuras accidentia eorum 
realia stabilia (id est quae non in transitu existunt, ut motus, sed 
impraesentiarum intelliguntur etsi in futurum referantur), instituta 
Analysi ad vires demum revocantur. Praeterea sublatis viribus in