147 
uisse videntur, 
nis satisfacere 
qui non solem 
lotum ita sumi, 
nomena ex qui- 
enim motus in 
d relativum in- 
rficie ambientis, 
ab angelo qui- 
ari inde queat, 
eodem modo in 
juatenus corpus 
ijoiis explicabi- 
a agendi verum 
iu impulsus cur- 
ppim, et navis 
a puppi ad pro- 
ite enim globus 
ipa immota, et 
m quae sunt in 
ore, tamen ali- 
imodum quoties 
nus in globum, 
lobo obstiterat, 
respectu vero 
re, cum sem- 
a assumta ser- 
trinam Sphaeri- 
et tam ineptum 
i mobilis quam 
eoriain planeta- 
ntiqua renovata 
pothesin Coper- 
ut sit optima, 
im in re quae 
re. Atque his 
equi et summo 
st et pietatis et 
idei quidam non 
esse merito de- 
eorum damnari 
trorum locutam 
res ipsa osten- 
ostendit. Tycho autem Copernicum in summa systematis (ex 
cepta Solis Terraeque transpositione) secutus, ad observationes 
solito accuratiores animum adjecit, et orbium solidorum apparatum 
minime decorum ex coelo sustulit. Etsi autem ex Herculeis labo 
ribus suis non satis fructus perceperit, partim praejudiciis quibus 
dam exclusus, partim morte praeventus, divina tamen providentia 
factum est, ut observationes ejus et molimina venerint in manus 
dit, systema novum uti hodie explicatur neque absurdum esse neque 
temere defendi, sed maximis niti argumentis, et salva fide catholica 
multos viros magnos doctrinae et pietatis ad ejus defensionem incli 
nare. Atque hac sane censurae pristinae explicatione tolletur scrupu 
lus qui multos male hahet et praeveniet censores revocandi aliquando 
decreti necessitatem, neque sese torrenti proficientis seculi ac puhlieae 
eruditorum voci frustra opponent. Quin et falsis eorum improperatio- 
nihus occurretur qui veritatem apud Catholicos opprimi jactant et evec 
tas mentes ab Ecclesiae communione avertunt. Idem honoris Italiae 
interest; ita enim praestantia ingenia non ibi minus quam apud alias 
gentes frui poterunt luce seculi, et praeclaris inventis incumbere, quae 
nunc ab aliis praeripiuntur. Neque aliam ego summorum virorum men 
tem esse puto, penes quos Censurae vis est. 
Et vero tanta est Copernicani systematis praestantia ad expli 
canda phaenomena planetarum, ut fatendum sit Aslronomum qui id non 
intelligeret in meris tenebris versaturum, tantaque in dies nova inventa 
ejus harmoniam et simplicitatem confirmant, ut verendum sit ne qui 
ipso uti nolunt, ipsius Dei gloriam obscurent, ademta agnoscendae in 
tantis operibus admirabilis ejus sapientiae occasione. Id vero nunc 
maxime (si unquam) dici posse videtur, ex quo nova quaedem lux 
exorta est de physicis motus planetarii causis, cujus leges universales 
mira felicitate explicantur motu composito ex circulatione harmonica 
circa solem et solicítale quadam vclut magnética planetae ad solem 
tanquam gravis ad centrum, quae non tam per modum hypolheseos 
assumuntur quam per regressum geometricum ex phaenomenis demon 
strantur, ut jam de optimo systemate vix amplius dubitandi locus 
aliquis relictus esse videatur. 
Das Vorstehende übersandte Leibniz init folgendem Schreihen- 
Ad R. P. B. 
Rogo Reverentiam Vestram ut mihi sententiam suam circa doc 
trinam in charta adjecta expressam schedula consignet, utrum nimirum 
qui ita statuit, in censuras contra absolutam Copernicani Systematis 
defensionem latas non incurrat. Quod vel ideo expeto, quia fieri po 
test, ut mihi quam primum circa haec publicandi aliquid occasio nas 
catur. Atque ita R a V a fortasse non me tantum, sed et rem publicani 
literariam obstringet. Me commendo R ae V a<? servus humillimus 
G. L. 
10*