252
intelligitur, Actionem corporum nunquam esse sine reac
tione, et ambas inter se aequales, ac directe contra
rias esse.
Cum etiam non nisi vis et nascens inde nisus quovis mo
mento existat (motus enim nunquam revera existit, ut supra ex
posuimus) nisusque omnis tendat in linea recta, consequens est
omnem motum rectilineum aut ex rectilineis compo
situm esse. Hinc jam non tantum sequitur, quae in linea
curva moventur, conari semper procedere in recta
eam tangente, sed etiam, quod minime aliquis expectet, oritur
hinc vera notio firmitatis. Nam si ponamus aliquod ex iis
quae firma dicimus (quanquam revera nihil sit absolute firmum
fluidumve, sed certum habeat firmitatis fluidibilitatisque gradum, a
nobis autem ex praedominio respectu nostrorum sensuum deno
minetur) circulari circa suum centrum, partes per tangentem co
nabuntur avolare, imo avolare incipient re ipsa, sed quoniam hic
ipsorum a se invicem discessus turbat motum ambientis, hinc re
pelluntur seu rursus contruduntur 1 ad se invicem, quasi centro in-
esset vis attrahendi magnética, aut quasi ipsis partibus inesset vis
centrípeta, et proinde circulatio ex nisu rectilineo recedendi per
tangentem et conatu centrípeto inter se compositis orietur. Ma-
netque adeo omnem motum curvilineum ex nisibus rectilineis inter
se compositis oriri, simulque intelligitur hanc contrusionem ab am
biente esse causam omnis firmitatis. Alioqui fieri non posset, ut
omnis motus curvilineus ex meris rectilineis componeretur. Unde
et rursus novam contra Atomos nec minus priore inexpectatam ra
tionem habemus. Nihil autem potuit magis alienum a rebus ex
cogitari, quam firmitatem a quiete peti, nam nulla est unquam
quies vera in corporibus, nec a quiete aliud nasci potest
quam quies; licet autem A et B apud se invicem quiescant, sinon
vere, saltem respective (quanquam nec hoc unquam accurate con
tingat, nullum enim corpus eandem exacte ab alio di
stantiam quantulocunque tempore servat) et licet quic-
quid semel quiescit, semper quieturum sit nisi accedat nova causa,
non ideo tamen sequitur, ut quia B resistit impellenti, resistat
etiam ab alio sejungenti, ita nempe ut superata resistentia ipsius
B, seu ipso B propulso, simul A sequatur. Quod revera esset
attractio, quae in natura non datur, ex firmitate autem primi
tiva, vel per quietem aut simile aliquid explicata, utique seque-