110 : Augsburg
Augustae I (Aug. Vindel. 1791) 127—137; ef. p. 48—50. — Besold Documenta rediviva
monasteriorum praecipuorum in ducatu Wirtembergico sitorum (Tubingae 1636) p. 325—350;
2 (jb. 1720) p. 197—213. — Stengelius Monasteriologia Benedictina II f. 19sq. — Petrus
Suevia eccles. p. 88—94. — H. W. Heller Geschichte des Klosters Anhausen (Ulm 1775). —
Placidus Braun Geschichte der Bischófe von Augsburg II 94sq. — Braun Geschichte der
Grafen von Dillingen und Kiburg in: Abhandlungen der bairischen Akademie der Wissen-
schaften Hist.-phil. Klasse V (1823) 373—489. — (Chr. Fr. Stálin) Beschreibung des Ober-
amts Heidenheim in: Beschreibung des Kónigreichs Württemberg Heft 19 (Stuttgart und
Tübingen 1844) p. 148—153. — Chr. Fr. Stálin Wirtembergische Geschichte II 654sq. (de
familia fundatorum); 712sq. — Anton Steichele Geschichte des Klosters Ahausen an der
Brenz in: Beitráge zur Geschichte des Bisthums Augsburg I (Augsburg 1850) 193—354 —
Archiv für die Pastoral-Conferenzen im Bisthum Augsburg II (1850) 113—192; 273—354. —
Schmid Die Stifter des Klosters Anhausen an der Brenz . . . in: Steichele Beitráge zur Ge-
schichte des Bisthums Augsburg II (1852) 143—164 — Archiv für die Pastoral-Conferenzen
im Bisthum Augsburg III (1852). — Konrad Rothenháusler Die Abteien und Stifte des
Herzogthums Württemberg im Zeitalter der Reformation (Stuttgart 1886) p. 68—80. —
Hauck 3*4 IV 982. — Lindner Monasticon episc. Augustani antiqui p. 33—35. — Gebhard
Steinhauser Die Klosterpolitik der Grafen von Württemberg bis Ende des 15. Jahrhunderts
in: Studien und Mitteilungen zur Geschichte des Benediktinerordens und seiner Zweige XXXIV
(Neue Folge III 1913) p. 33sq. n. 10.
Monasterium hoc initiatum a Manegoldo (comite de Dillingen) in eccle-
sia Nawe (i. e. Langenau; cf. Wirtemberg Urkb. II 29 not. 3), quam
hereditario iure possidebat, post mortem eius a filiis Walthero ep. Augustensi,
Manegoldo, Adelberto, Ódalrico perfectum est. Sed quia ille locus ob frequen-
tiam populi huie religioni minus aptus videbatur, abbatiam in alium locum,
acilicet in Ahusen, transtulerunt (v. privilegium Waltheri ep. Augusten., ed.
Wirtemberg. Urkb. II 26 n. 318 ex autographo nunc in tabulario Stutt-
cartensi adservato) et a. 1125 b. Petro in allodium proprium obtulerunt
(v.n.1). Huius oblationis mentio fit in Albini et Cencii Libro censuum 8S. R.E.
(ed. Fabre-Duchesne II 120; I 177), ubi legimus:
Monasterium s. Martini de Ihsan I morabutinum";
et iterum:
Monasterium in Ahusen [Ausen] I marabutinum".
Ad idem eoenobium spectare videntur, quae in eodem libro notantur:
Monasterium s. Martini I marabutinum".
Advocatiam tenuerunt primo comites de Dillingen, deinde comites de Helfen-
stein, qui eam 2.1448 Udalrico comiti de Württemberg vendiderunt (Steichele
l.c. p. 227). Sed iam a. 1450 Ludovieus dux Bavariae advocatiam finesque
vieinas aequisivit, tenueruntque duces Bavariae regionem illam, quae
a. 1508 ab Alberto duce Württembergensi dueatui reddita est. A. 1536
iterumque a. 1558 suppressum est monasterium et in scholam ceonver-
sum. A.1630 patres o. s. B. redierunt et monasterium sub abbate Carolo
Stengelio usque ad a. 1648 rexerunt, quo suppressum est (v. Rothen-
hüusler 1. e.).
Archivum exstat in tabulario Stuttgartensi, ubi repertoria a. 1520 et,
620 aliaque inveniuntur. Copiale mb. s. XV ibidem adservatum (,, Extradita