Astronomia, quae de siderum motibus agit, duas praecipue partes 
habet, altera in inquirenda et cognoscenda forma motuuin consistit, philo 
sophicae contemplationi potissimum serviens, altera ex illa orta loca siderum 
ad quodvis momentum investigat et ad praxin sese accommodat prognosi 
fundamenta jaciens. Binae hae partes geminis quasi alis, quod Plato dicere 
solitus est, subnixa.e in coelum evolant, geometria et arithmetica, qua 
rum utraque quidem utrique dictarum partium, magis tamen geometria con 
templatrici, arithmetica practicae parti famulatur. Summus itaque astrono 
miae apex in partem desinit arithmeticam, quae tabulas motuum et 
inde derivatas Ephemeridas complectitur. 
Pars geometrica multas sub se habet alias pro diversitate materiae, 
quam in astronomia geometrica sinceritas induit. Cum enim, ut ab ovo rem 
deducam, in demonstrationibus astronomicis duo sint principiorum genera, 
alterum observationes, alterum axiomata physica seu metaphy 
si c a, circa observationes quidem tres partes astronomiae oriuntur, prima 
mechanica, instrumenta tradens observandis motibus coelestibus idonea 
modumque utendi: quam phoenix ille astronomorum, Tycho Brahe p. m. 
ante quinquennium edidit (Comp. Vol. I. p. 190): altera historica, observa 
tiones ipsas complexa: cujusmodi exquisitissimarum observationum, annos 
propemodum 40 praeteritos complectentium, libros 24 lector sciat a Tychone 
relictos esse, quos opportuno tempore in lucem prodituros spero (comp. 
Vol. I. p. 192). Quia vero omnis observatio coelestis fit mediante luce vel 
umbra, mediaque stellas inter et oculum distinctas habent affectiones et 
quae in coelo observamus vel motus sunt, quorum species retrogradatio, 
statio etc. vel arcus, hoc est, anguli ad visum, vel corpora lucida, omniaque 
ista in optica scientia considerantur, hinc oritur tertia pars astronomiae 
optica, quam in praesens tradam, repetitis breviter et quasi in prin 
cipiorum parte, quae de hac re vel vetera Vitellio ex professo vel nova 
Tycho Brahe sparsim tradidere. 
Alterum genus principiorum in demonstrationibus astronomicis, physi 
cum nempe seu metaphysicum, una cum ipso astronomiae subjecto, quod est 
praecipue motus siderum, res physica, quartam astronomiae partem 
physicam scilicet constituit, in qua agitur de causis motuum efficientibus 
sive motoribus, de causis formalibus seu figuris, quas motores affectant, de 
causis materialibus seu orbibus et motuum intentione vel remissione physica; 
quam partem, si Deus vitam concesserit, Commentariis de motibus 
Martis (ex observationibus Tychonicis et super fundamentum astronomiae