664
De Stella Nova Serpentari!
Boeotii interfectores, vel Jasonem, qui Colchidos draconem sopivit, vel
Aesacum, Egeries nymphae necem in serpente ulciscentem, vel quam ipse
dicit Eurydicen. At quid si Lesbium illum draconem dixeris, a Phoebo in
saxum conversum, illum qui caput Orphei rosit? Cernis ut reflexo collo
ad Coronam, et quae hanc non longo intervallo sequitur Orphei Lyram,
etiamnum in.Corona caput Orphei, qui lyrae dominus erat, quaerere videa
tur? Sin hoc minus placet, Aristaeum in Serpentario agnoscito, Protea in
Serpente; ut luctae causa pateat.
At nihil accommodatius Laocoonte Virgiliano, quem serpentes ab exitio
filiorum avertentem
Corripiunt spirisque ligant ingentibus : et jam
Bis medium amplexi, bis collo squamea circum
Terga dati superant capite et cervicibus altis,
Ille simul manibus tentat divellere nodos.
Frustra quidem omnia. Nulla fabula quadrat. Refutat Manilius uno
versu :
Semper erit paribus bellum : quia viribus aequant.
Omnes vero hactenus commemorati aut vicerunt aut victi sunt.
Nunc a ludicris ad calculos, a poetis ad mathematicos veniamus. Nu
meravit Ptolemaeus cum Hipparcho stellas 47 in Serpentario et Serpente
et circum, in Scorpione 24, in Sagittario 31. Braheum sphaerae declivitas
et aer horizontis crassus impedivit, ut non plures quam illic 26, hic 10 et
13 mensas suis instrumentis ediderit. Bayerus oculatissimus fuit, illic 67,
hic 29 et 32 notavit. Mihi voluntas nunquam defuit supplendi defectus
hosce in Braheo, quantum poli Pragensis altitudo pateretur; at facultas per
quam tenuis. Nam et pene solus et hebeti visu sum: stellulae vero parvae,
horizonti vicinae et in splendore viae lacteae: et Braheanis instrumentis
careo, nec coelum in Bohemia crebro est ad votum. Itaque vix unius ex
omissis justa invenietur observatio; reliquarum seriem culminantium et alti
tudines meridianas, quantum visu potui consequi, annotavi: quarundam et
loca determinavi congressu stellae Martis, cujus calculum habeo exquisitissi
mum. In plerisque juvit me mechanica et annotatio rectarum linearum;
quoties ternae stellae in unam rectam aut proxime unam competebant. Cujus
rei causa exhibeo tibi typum constellationis hujus.
Nam ut rectae stellarum praesertim paulo remotiorum sese accom
modent mechanicae, paulo aliter adornanda sunt schemata, quam ordinata
vides Bayeriana. Cum enim mechanica versetur in planitiebus, et rectae
omnes apparentes sint circuli maximi in coelo, et oculi nostri quasi in centro
mundi, tenere oportet, quod circulus magnus ex centro sphaerarum in planum
projectus fiat recta. Quodsi planum tangat sphaeram in aliquo puncto zodiaci
(ut hoc nostrum planum tangit zodiacum in 18 0 **), omnes semicirculi magni
latitudinum in hoc planum projecti fiunt lineae parallelae infinitae, ad pro
jectam eclipticam rectae. Omnes praeterea declinationum semicirculi (utpote
semicirculi maximi) concurrent in uno plani continuati puncto, quod recta
ex centro sphaerae per polum mundi, qui est in hemisphaerio projiciendo,
designat. Minores circulos quod attinet, puta parallelos aequatori vel eclip
ticae et similes: ii projecti fiunt sectiones conicae. Omnis enim circulus
hemisphaerii minor, cujus circumferentia removetur a puncto contactus prae
cise quadrante circuli, projectus in planum fit parabole. Quodsi aliqua