dextras libri partes occultabit. Quoties oculos permutaveris, nasus videbitur
saltum facere, etsi quiescat. Postea ne nasum, sed pollicem inspicito im
motum paulo longius a facie distantem: alternatis oculis faciet eadem pollex,
quae prius nasus fecerat: at saltus non ita magnos faciet. Ex quo sensus
communis judicat, pollicem plus distare quam nasum, quia minorem faciat
parallaxin seu apparentis loci commutationem.
Plane quadrat exemplum ad rem nostram. Quod enim sunt nobis bini
oculi, id sunt astronomis bina loca in mundo; quod in exemplo nasus et
pollex, hoc illis Luna et remotior aliqua stella: quod hic liber aut pavi
mentum, hoc illis sphaera fixarum; quia ut pollex et nasus adhuc multum
absunt a pavimento aut libro, etsi oculis solitariis inspecti tangere et tegere
illa videntur, ita sidera errantia non in summo aethere inter ipsas fixas
sunt, sed longe sub ipsis; videntur tamen in summo aethere esse, et Luna
a diversis locis mundi inspecta apud diversas videtur consistere fixas. Haec
rudia fortassis aliquibus paulo tardioribus proderunt ad negotium parallaxium
intelligendum.
Jam probandum est, quod sidus novum fecerit minorem parallaxin
quam Luna, et non majorem quam Sol: adeoque absque dubio omnino
nullam. Probo id duplici via. Primum |ic: observatum est sidus mense
Octobri versans in occasu; mensibus vero Februario et Martio versans in
ortu, habens eundem semper locum intra 6 ', quae refractionum et apud
me instrumenti vitiolo desiderari potuerunt. Nam anno 1604. 11/21. Oct.
ex tribus stellis inventus est locus Novae in 17° 39', 17° 40' vel 17° 42' x*
cum versaretur in occasu. At 2/12. Febr., quando exoriens fuit observata
per Aquilam, inventa est similiter in 17° 407 3 ', per cor Scorpii in
17° 447s' x*, correctius ex Fabriciana in 17° 42'
At si non longius abfuisset quam sexaginta Terrae semidiametris, et
quievisset sub eodem fixarum sphaerae loco, satis magnam fecisset paral
laxin. Occidat 0' /, oriatur 0' H; sit nonagesimus ab ortu .0' )(, qui
elevabitur per tabulas Magini primi mobilis 23° fere, distans a vertice 67°.
Itaque secundum parallacticam doctrinam cap. IX. Opticorum traditam et
per tabulam parallacticam, sub semidiametris 60% et totali parallaxi 57'
ostenditur latitudinis parallaxis 52' 28", horizontalis longitudinis 22' 16".
Ac cum sit locus sideris in 18° x*, distans a 0' per 72°, longitudinis
igitur parallaxis sub titulis 22 ' et 16" erit 21 ' 10 " in occasum: et sidus,
etsi secundum veritatem sub 17° 40'/, apparebit tamen sub 18° 1 ' 10 " x*.
Yicissim oriatur 0' fi, ut 0' ^ sit nonagesimus, qui elevatur per 33° 20',
distans a vertice 56° 40'. Parallaxis igitur latitudinis (positis, quae prius
posueramus) 47' 37", quae jam differentiam latitudinis facit (a priori
52' 28") 5' fere. At semper eadem fuit distantia sideris a capite Ophiuchi,
tam anno 1604. occidentis quam anno 1605. orientis: itaque et latitudo
semper eadem, inter 1° 55' et 1° 57' sept. Sed pertexamus parallaxin
longitudinis: prodit enim hic jam per altitudinem nonagesimi 33° 20',
titulus pro longitudine 31' 35", sub quo e regione 78, distantiae 18° x*
a nonagesimo, ostenditur parallaxis 30' 53" in ortum. Itaque manens
sidus in 17° 40' x* videbitur tamen in 17° 9' 7" x*. Itaque locum per
mutaverit a 17° 9' 7" fi in 18° 1' 10" x* P e r 52'. 27 ) Atqui locum
nihil mutavit: certe nullo, quod cum hac quantitate comparari possit.
In schemate adjecto sit A centrum, B superficies Telluris, EF ecliptica
fixarum, CD iter diurnum Novae in confinio Lunae, sintque G, H duae