Caput XX.
687
illud vehementer urgeo, quod videatur Deus non bene consuluisse thesauro
illi suo, quem latere voluit adusque aliam occasionem, cum Fabricius, cum
Braheus eodem etiamnum potiantur quasi non exstincto. Illud diligenter
considerare jubeo, omnem in via lactea lacunam hiatum videri, etsi nulla
unquam ibi stella fulserit. Nam hoc ex Aristotelis Meteoris habent physici
cognitum, si locum obscurum et luce carentem limbus lucidus aut albus
undique circumeat, videri foveam in medio, quod Graeci chasma dicunt.
Itaque ingenti cum applausu exceptus est Braheus, cum hunc hiatum appli-
casset ad confirmandam suam sententiam, ejus anni stellam ex materia viae
lacteae, quanta per hunc hiatum erat dispersa, fuisse coactam; consumtaque
et quasi exusta stellae materia, relictum esse locum a lacte vacuum. Quae
Braheanae sententiae verisimilitudo sic certat cum Fabriciana, ut ei con
vellendae non aliis argumentis opus sit.
Quartam conjecturam Fabricius a loco deducit: inter fixas consistere,
igitur ut fixae, sic has quoque stellas videri perennes. Cur non etiam ad
luminis perennitatem detorsit argumentum? Itaque si, quod est stellis
maxime proprium, lucere, hoc quibusdam de novo contingit, ut luceant,
quae prius non luxerant: quid mirum, si etiam inter fixas aliquae esse
incipiunt, quae prius non erant, et cum lumine ipsa etiam corpora peracta
periodo deperdant ?
Satis opinor patere, causam nullam idoneam esse, cur quis existimet,
novas istas stellas prius exstitisse quam viderentur; et postquam exstinctae
sunt, reservari superstites ad novam illuminationem.
Caput XXI.
An motu recepta sit haec stella in profundum aetheris , et an fixarum
sphaera in infinitum procurrat?
Sed est alia philosophantium secta, eorum qui (ut Aristoteles de
Pythagoreorum sententia, a Copernico repetita, immerito quidem pronunciat)
non initium ratiocinationis ex sensibus deducunt neque causas rerum ad
experimenta accommodant: sed qui ex abrupto et quasi quodam enthusiasmo
concipiunt et depingunt intra sui cerebri parietes aliquam de mundi con
stitutione opinionem: eamque ubi mordicus fuerint amplexi, jam porro ea,
quae sub experientiam cadunt quaeque quotidie eveniunt et apparent, crinibus
pertracta ad axiomata sua accommodant. Iis placet, novum hoc sidus et
si qua alia fuerunt hujusmodi ex penitissimo naturae sinu, quem in infinitam
altitudinem exporrigi affirmant, paulatim descendisse, donec ratione optica
in tanta quantitate apparens oculos hominum in se converteret, indeque
vestigiis retro lectis rursum in illam infinitam altitudinem subductam, tanto
quotidie minorem, quanto pervaserat altius. Qui hoc affirmant, pars naturae
coelorum consulentes, lege circulari hoc factum esse pronunciant: ut ita
causa sit, cur ex descensu nexus et quodammodo prognatus fuerit contrarius
ascensus. Id enim quomodo fiat in rotis est obvium. At uno verbo repel
luntur: indulgent nempe suo vitio clausis oculis, ut verba sic sententias
quoque ab intus proferentes, nunquam intro receptas sed ibi natas. Etenim
'
