Liber Tertius. Pars Quinta. 
275 
18 * 
ab aliqua fixarum distaret consuluit, distantia, illic a Sole, hic a fixa, in unam 
conflata, arguebat Solis remotionem a fixa, qua ratione post aliquot secula 
repetita, rursum detegitur quaesitum. Haec observandi ratio, ut debitam sor 
tiatur subtilitatem, multis cautelis opus habet semperque minimum aliquid in 
incerto relinquitur. Igitur Tycho Brahe aliique hoc seculo pro Luna Venerem 
adhibuerunt, quod illa aeque atque Luna de die quandoque cernatur, neque 
tamen tot tricis sit obnoxia neque tam celeris, tam in horas mutabili cursu, 
ut Luna. 
Quodnam est initium anni siderei ? Initium ejus natura non magis mon 
strat, quam circuli; quaelibet enim fixa potest pro initio statui, nisi forte certa 
quaedam sidera quovis tempore in punctis cardinalibus versentur, quae natura 
nobis commendat, ut ab iis principium anni tropici capiamus. Verum hoc 
pacto fixae observabuntur pro tropici, non vero pro siderei initio, ut talis. 
Dedit tamen supremi Architecti providentia nostro arbitrio quaedam admini 
cula eligendi sidus aliud prae alio, cum dissimilitudine dispositionis fixarum 
omnes coeli partes ab omnibus sint distinctae. Sic igitur antiquitus factum 
est, ut Aegyptii annum suum inchoarent ab ortu Canis, quia in aestatem 
cadebat, Achaei ab ortu'Vergiliarum; sed haec observatio politica fuit. 
Quas in classes stellae antiquitus sunt distributae ? Primum homines 
lineamenta secuti dispositionis variae stellarum, distribuerunt omnem coelorum 
exercitum in nostra zona temperata conspicuum in imagines 48. Deinde 
astronomi non causa loci vel configurationis, sed causa magnitudinis fecerunt 
sex classes hinc inde dispersarum toto coelo, quarum maximas appellarunt 
primae magnitudinis, minimas sextae, interjectas eodem ordine. 
Quae sunt illae 48 imagines ? Duodecim in zodiaci longitudinem quodam 
modo incidunt, quae supra libro primo sunt commemoratae. Reliquae in 
hemisphaeriis a zodiaco distinctis locantur, in septentrionali 21, in australi 15. 
De his teneantur versiculi triti: 
Ad Boreae partes ter septem sidera cernes: 
Ursa minor , Major, Custos, Draco, Gemma Genuque 
Prolapsus, Lyra, Olor, Cepheus et Cassiopeja, 
Perseus, Andromede, Deltotum, Auriga, Caballus, 
Rictus Equi, Delphin, Telum ; hinc Aquila, Anguifer, Anguis. 
Signifer inde subest, bis sex qui sidera torquet. 
Suntque Aries, Taurus, Gemini, Cancer, Leo, Virgo, 
Libraque , Scorpius, Arcitenens , Caper , Amphora, Pisces. 
Post ter quinque tibi signa haec vertuntur in austrum: 
Cetus et Eridanus, Lepus et nimbosus Orion, 
Sirius et Procyon, Argo ratis Hydraque, Crater, 
Corvus, Centaurus, Lupus, Ara, Coronaque Piscis. 
His addunt Lusitani imagines 12 circa polum australem, quae penes nos 
inconspicuae sunt. 
Utere, si libet, hoc disticho: 
Phoenix, Grus, Indus, Xiphias, Pavo, Anser et Hydrus ; 
Passer, Apus, Triquetrum, Musca Chamaeque Leon. 
De longitudine et latitudine stellarum. 
Quid intelligis per duorum siderum distantiam ? Intelligendus est arcus 
circuli sphaerae maximi, inter binorum siderum centra intercepti. 
Quomodo innotescit distantia duorum siderum? Simplicissima est via per 
observationem, quae fit instrumento, habente arcum circuli et duas regulas ex 
centro, dioptris instructas. Una enim regula, quae fixa est in principio arcus,