‘288
Epitomes Astronomiae
Ostende diversitatem apparitionum harum exemplo Arcturi. Arcturum
Tycho Brahe locat in 18° 40' Librae, lat. 31° 3' bor. Ergo ejus asc. recta
209. 24. Coeli mediatio 1° 34' Scorpii, declinatio 21° 19' bor. Hinc ejus
ortuum et occasuum species computantur a Maestlino, ut habet tabella
sequens:
Sole in Arcturus
13 / 23 - Martii
6 /ig- Junii
15 /zv Sept.
29. Sept. 9. Oct.
25" 0°*'
15 / 25 . Novemb.
Vl7. Decemb.
2° 24' Arietis
25. 18. Gemin.
2. 24. Librae
15. 40. Librae
1. 34. Scorp.
3. 2. Sagit.
25. 18. Sagit.
oritur vesperi,
occidit mane,
oritur cum Sole,
emergit e radiis,
culminat cum Sole,
occultatur vesperi,
occidit cum Sole.
Ergo ab aequinoctii tempore usque in solstitium fere, sc. a 23. Martii
usque in 16. Junii stella Arcturi cernitur pernox, ortus vero ejus supra hori-
zontem occasusque sub illum cerni prae diei luce non possunt. Nam
23. Martii oriens in ipso Solis occasu longiores moras nectit supra horizon-
tem, quam Sol infra. Sequentibus diebus occidente Sole Arcturus jam enisus
est supra horizontem, ita ut detegatur cum stellis ceteris exstincta luce diei;
conditurque luce sequentis adventante, nondum occidens. Interim Sol venit
ad 1° 34' Tauri, tunc Arcturus coeli medium occupat in puncto mediae noctis,
distantque exortus ejus supra horizontem et occasus sub eum aequalibus
spatiis a principio et fine lucis diurnae.
Ceteris igitur stellis in austro sitis breves sunt morae supra horizontem,
non sunt igitur pernoctes, sed intra eandem noctem et oriri et occidere viden
tur, Sole in earum opposito versante; Arcturus vero hoc situ oritur ante Solis
. occasum occiditque post ejus exortum, neutra vice conspicuus. Die 16. Junii,
quamvis brevissima nox sit, desinit tamen Arcturus per totam illam videri;
quippe occidit in ipso Solis exortu indeque ante illum adhuc de nocte sese
sub horizontem ex oculis nostris subducit. Igitur a 16. Junii usque ad
25. Nov. occasus Arcturi in noctem incidit, transiens paulatim a principio
noctis usque ad ejus finem: cernitur igitur ejus occasus per 5 integros menses.
Vicissim a 9. Octobris ortus ejus supra horizontem e Solis radiis sese ex
plicat manetque ex eo die conspicuus ejus exortus usque ad 23. Martii,
quando, ut dictum, post finem diei et sic in nocte oriri desinit. Inter haec
intervalla communi spatio temporis, quod est inter 9. Octobris et 25. Novembris,
per dies 47 uterque in proximas invicem noctes incidit, tam exortus Arcturi
supra horizontem, quam occasus ejus sub illum, et sic conspici, uterque potest
Sole proxime Arcturum transeunte cumque eo coelum mediante. At stellae
versus austrum e contrario, quando Solem praesentem habent, plane non cer
nuntur. Et australes quidem prius conduntur radiis Solis vesperi, posterius
exeunt e radiis mane, Arcturus ordine contrario prius quidem 9. Octobris
emergit mane, posterius vero 25. Novembris conditur vesperi.
Quomodo scriptores utuntur his ortibus et occasibus siderum, et qua
occasione? Graecae nationes et ex illorum instituto Romani antiquitus ute
bantur anno mixto ex Lunari et Solari, unde fiebat, ut nunc praevenirent
Solem et nunc sequerentur. Cum autem tempestates anni non revertantur
cum erroneo Calendario, sed cum Sole et solstitiis: ut igitur operae rusticae,
domesticae, militares- sua quaeque tempestate fierent, veteres proposuerunt ortus
et occasus siderum Calendarii loco, quidam necessitatis dictae, quidam doc
trinae causa, quod exempla Calendarii non haberi possent in tanta copia ut