298
Epitomes Astronomiae
penes nos sunt in semicirculo ascendenti, constituunt illis semicirculum des
cendentem.
Quid observandum super antoecis, perioecis et antipodibus habitantium
in sphaera recta et parallela? Habitantium in sphaera recta antoeci nulli
sunt, antipodes inter perioecos. Ita etiam, qui utramque sphaeram parallelam,
hoc est qui sub utroque polo habitant, inter se et antoeci sunt et antipodes,
perioecos nullos habent.
Etiamne umbrarum est aliqua apud antoecos , perioecos et antipodas
diversitas? Nulla admodum. Nam utrique ex comparibus sunt vel amphiscii,
ut antoeci, perioeci et antipodes zonae torridae, vel periscii, ut frigidarum, vel
heteroscii, ut temperatarum. Comparatione vero ad corpus humanum antoecis
et antipodibus contingit idem circa umbras ; quod supra dictum iis contingere
circa ortus et occasus Solis. Umbra enim his ad sinistras, illis ad dextras
partes ire videtur.
De longitudinibus et distantiis locorum.
Cum passim comparaveris ascensionem rectam stellarum cum longit.
locorum in Terra , declinationem cum eorum latitudine, dic igitur , quorsum
conducat cognitio longit. et latit. locorum in Terra. 1) Pars est astrono
miae de differentiis longitudinum locorum in Terra, seu differentia meridiano
rum horaria, ut ad diversos meridianos possint accommodari phaenomena coe
lestia. 2) Sine longitudinibus et latitudinibus locorum non possunt investigari
calculo distantiae locorum.
Quantum temporis valet gradus unus de differentia longitudinum in
Terra? Cum Sol ad ejusdem loci meridianum reversus, unde erat digressus,
metam figat diei et nocti naturali, horarum 24, ergo 15 tempora aequatoris
terrestris valent horam unam, tempus seu gradus unus quatuor horae minuta
et sic deinceps.
Quomodo differentia longitudinis locorum in Terra investigatur ? Ex
altitudinibus poli et distantia locorum. Nam si sciatur distantia itineraria viae
directae in milliaribus Germanicis, ea convertitur in gradus unius circuli magni,
per utrumque locum traducti, sumtis 15 milliaribus pro uno gradu; vel si
alter locus ex altero conspici possit, arcus circuli magni inter loca investi
gatur ea methodo, quae libro primo est tradita. Tunc igitur formatur trian
gulum SIP (Fig. 45) inter bina loca S, I et polum Terra P, notorum late
rum, estque processus investigandi angulum ad polum, seu differentiam longi
tudinis, plane idem, qui fuit superius, cum quaereretur differentia ascensionalis,
itidem ex distantia, itaque tantum exemplis opus est.
Sint loca latitudinis ejusdem.
Liucii est ait. poli seu lat. loci 48° 16', compl. 41° 44'
Gratii Styriae ...... 47. 2. ,, 42. 58.
Utiiuque septentrionalis. Numerantur autem Lincio Gratium milliaria ad summum 30, id
est gradus in circulo magno 2.
42° 58' -}- 41° 46' = 84° 44'; summa minor quadrante.
47° 2' -j- 41. 46 — 88. 48. sinus 99978; compl. 84° 44' sinum 9179 subtrahe,
residuum 90799, dimidium 45400 (si summa superaret quadrantem, excessus sinum adderes).
Compl. distantiae 2° sinum 99939 a sinu primo 99978 subtrahe, residuum 39 continua
5 cyphris (si distantia superaret quadrantem, excessus sinum adderesf
3900000 : 45400 = 86; quotiens est sinus versus, ergo sinus 99914 compl. 87°
37' 30", ergo sinus versi arcus est 2° 22 , / 2 / - 4r> )
Hic est quaesitus arcus aequatoris terrestris seu angulus ad polum, differentia