588
In Epitomen Notae Editoris.
etiam, si naturalem ille hypothesin exprimere juberetur, omnino 52 contraxi in uni
cam, transscripta menti parte molestiae, quam erant oculi subituri soli, ut ea partem
nonnullibi colligeret proportionalem, cum tabulae frontes per quinos solos gradus,
margines per ternos saltarent.
Praeceptum 124. Quomodo per viam directam et astronomiae veteri magis
accommodatam computandus sit Lunae locus m orbita ex his tabulis? Initio com
putetur locus Lunae fictus per primam sc. anomaliae solutae aequationem. Quodsi
contingat, ut simul eodem momento Luna Soli exacte conjungatur vel opponatur,
fictus iste locus simul etiam verus erit. Etsi vero non coincidat copula, tamen utilis
erit fictus iste locus tam ad indagandam vicinam copulam sine ulteriori aequatione
(cujus usus respectu locus hic fictus dicitur), quam ad computandum verum locum
mediante aequatione luminis.
Si vero quaerendus est locus Lunae extra copulas nec propter copulas, gemina
via potest pergi. 1) Yel ponendo locum fictum ut verum et correctione anomaliae
mediae ut supra; ubi fit saepe, ut videatur quaerendus locus Lunae, sed consultius
sit, eo vel posito, ut jam noto, quaerere et corrigere ipsam anomaliam mediam. Ut
si jubearis ad horam observatae cV J) ? quaerere locum Lunae, praestat, posito
loco pro vero , quaerere anomaliam mediam et sic tempus idque comparare cum
tempore tradito, quia hoc facilius est. 2) Yel pergimus cum ficto ad exquirendam
aequationem luminis: tunc facillimus quidem est labor per tabulam, ut excerptam ex
ea luminis aequationem, prout titulus ejus voluerit, vel addamus loco ficto vel detra
hamus, eritque inventus locus Lunae in orbita. At quia luminis aequatio non excer
pitur satis ad gustum curiosorum exacta, sumant ergo illi sibi laborem haud parum
sane molestum, excerpendi ex tabula scrupula menstrua, exsortem, et per ea formandi
aequationem hanc, eaque utantur eodem modo.
Caput XXYII. De latitudine Lunae menstrua, ejusque tabulis. De circuitu
nodorum retrogrado, soluto a legibus mensis, et de simplici latitudine Lunae, quam
habet illa ex suo eccentrico (nunquam tamen puram, nisi in copulis), vel ipsius Lunae
(secundum Tychonem) vel nodi cum Sole ejusve opposito, de hac, inquam, ejusque
tabula egi in capite XXV. (ann. 78.). Quidquid illi accedit insuper ratione mensis, toturii
ex inventione Tychonis est, etsi vestigia forsitan aliqua licet observare in nonnullis
veterum observationibus. Non est autem res adhuc ex omni parte liquida. Tycho
enim, cum angulo parvo inclinatam habeat orbitam Lunae in copulis, etiam parvo
angulo Lunam emittit e copulis, cum nodis Lunae existentibus. Id vero deprehendi
ego valde adversum esse observationibus eclipsium, ut quae omnino testantur de angulo
tanto, quanta fit in quadraturis Lunae latitudo; quasi una et eadem inclinatio hujus
eccentrici ad eclipticam maneat toto illo mense, quo Sol obambulat loca nodorum,
Lunaque non tantum in magnam tunc latitudinem 5° 18' evadat in quadris, sed etiam
aequali ei angulo incipiat excurrere a Sole. Atqui si constans semper maneret an
gulus magnus per totum iter Lunae a Sole ad ejus quadratum, non posset Luna,
cum nodos invenit in octantibus, latitudinem nihilo minus habere parvulam, quam
tamen Tycho observationibus idoneis comprobavit.
Ob hanc perplexitatem diu admodum versatus sum in magnis erroribus, cum
altera manu medicinam afferrem eclipsibus, altera eam rursum subtraherem, relapsus
in aequipollentiam Tychonicam, ut jam statim apparebit, si tamen unum hoc monuero,
tum demum eadem praestari per has hypotheses, quae per Tychonicas Progymnasma-
tum, si eae iisdem etiam quantitatibus applicentur. In quibus quid inter utrumque
diversitatis intersit, operae pretium est, diligenter observare in praecepto sequenti.
Illud commodius hic moneo, me nodi locum ad nostra tempora promovisse ad 25'.
Quae igitur ex hac promotione diversitas in latitudinem redundat, ea prius
detrahenda est de differentia Tychonici et mei calculi, tunc demum de aequipollentia
hypothesium ferri poterit judicium sanum.
Ergo ad opus. Praeceptum 125. Veram Tychonicam exquirere latitudinem.
Veram dico cum adjecta limitatione, ut intelligas, ex Tychonis sententia veram hic