PROGYMNASMATA
305
At dicat aliquis: Vndenam haec Caeleftis materia pro eius compagine
in promptu erat? In ipfo, inquam, Coelo haec fatis obvia fuit; non aliter
quamTerra et Maria, Aerque Ii quando nova quaedam exhibent fpedla-
cula, e fua propria alvo & fubftantia haec promunt. Etii enim totum
5 Caelum tenuiBimum quid, & ubique motui Siderum abfque ullo obfta-
culo pervium iit: prorfus tamen incorporeum (alias etiam infinitum
& illocale eBet) nequaquam exiftit. Ipfa igitur Caeli materia, ut fubti-
liBima, nofiroque vifui & Planetarum circuitibus pervia; in unum ta
men globum condenfata compa&aque, & lumine, fi non proprio faltem
10 Solari illufirata, hanc Stellam effingere potuit. Quae quoniam citra
795 communem Naturae ordinem quali mon-||firofa extitit, parem cum
caeteris perfeverantiam obtinere nequibat: veluti neque novae ex Ele
mentis conflantes generationes & Monilra diu durant.
Et quamuis in tota Caeleilis Mundi vaflitate materia pro conforma-
15 tione alicuius Stellae afcititiae, meo judicio abunde fuppetat: Tamen
nufquam copiofius et plenius, quam iuxta viam La&eam; quam fub-
flantiam quandam Caelefiem a materia reliquarum Stellarum non
difcrepantem, fed diffufam, certisque locis expanfam, non in unum
corpus difcretim, prout in Stellis fit, conglobatam eBe ilatuo: hincque
20 fadlum judico, quod Noua haec in ipfo Galaxiae margine confliterit:
Idque non obfcure infinuabat, eam ex eadem qua Galaxia ipfa praedita
elt, fubftantia conformatam fuiBe. Quin et adhuc hiatus quidam in eo
ipfo Galaxiae loco cernitur, ubi Stella haec fuas fedes obtinuit: idque
ad quantitatem quali femiplenae Lunae, prout hybernis no&ibus, ap-
25 prime prae ferenitate defaecata, & frigore boreali, Aeris vapores at
tenuante, fcintillantibus & oculis fefe clare ingerentibus reliquis om
nibus Stellis, unaque tunc euidentius quam alias apparente Via Lacfied
(dummodo hoc fiat circa Novilunia latente Luna, et Stellarum vel
minutiBimarum confpedtum non hebetante) fatis difcrete animaduer-
30 tere contuerique, nili vifus acumine deftituatur, cuivis licebit. Quem
certe hiatum non recordor me unquam antea, quam extiterat haec
Stella, ibidem deprehendiBe. Neque etiam ab ijs, qui Galaxiae du&um
atque efformationem Antiquitus denotarunt, eiufmodi quid contigna
tum legimus. Licet non iniuria objici poBet, eos non tam fubtiliter,
35 tantaque accuratione omnia rimatos fuiBe. Sed fit quicquid velit, certe
Zonae Ladleae fubfiantia, materiam huic Stellae compingendae fatis
copiofam fuppeditare valuit. Quae tamen, quoniam ad tam exquifitam
796 (velut antea dixi) con-||fummationem & folidam confidentiam, qualis
in genuinis invenitur Stellis, didudla non fuit: diBolutioni & diBipa-
40 tioni paulatim fubjiciebatur; fiue Solis et reliquarum Stellarum radijs
multiplicibus, fiue refolutione propria id efficiente.
Nec audiendus efi hoc loco Ariftoteles, qui, cum aliorum ante fe
39 opiniones
