ASTRONOMIAE INSTAURATAE MECHANICA
89
e 2 r EXPLICATIO FABRICaE ET
VSVS.
VADRANTIS illius ingentis, quem ante annos 26. in horto
Domini Pauli Hainzelij apud praedium ejus femiBe milliaris
AuguftaVindelicorum diftante confieri fecimus, lubet etiam
hic, tam Ideam, quam explicationem adjungere: utut is am
plius non exftet; fed elapfo ab ejus ftrudtura quinquennio
defolatus fit: Nihilominus, fi cui lubuerit fimilem conftrui curare, ut quod
imitetur, habeat, fi hanc inftrudtionem addidero, me operaepretium fadtu-
10 rum arbitror. Repraefentatur hic Quadrans per AC B una cum fuis intertextis
contignationibus. Eratque totus e quercino robore multis annis exficcato
elaboratus. Et latera atque contignationes inftar trabium magnarum fu£re.
Habebatque in radio five a Centro ad circumferentiam ad minimum 14. cu
bitos. In limbo vero five circumferentia, ubi Divifiones erant, Orichalcicis
15 laminis obducebatur. Contignationes intertextae ex tranfverfarijs trabibus
compadtae & levigatae in eum ufum difponebantur, ut totum Quadrantem
firmius continerent, atque in fu& juiM quantitate & plano combinarent. Di-
vifio autem ipfius circumferentiae erat folummodo fecundum ufitatam for
mam. Neque enim tunc aliam & commodiorem adinveneram, qu& poftea
20 in alijs Inftrumentis ufus fum. Poterant nihilo fecius finguli Gradus non fo-
lum in fingula minuta fic diftribui, fed & quodlibet minutum in fex particu
las: ita ut dena etiam fecunda difcrete fuppeditArit. Pinnacidia erant in altero
Quadrantis latere DE apud quod obfervator confifteret, juxta D, quorum
illud, oculo proximum habuit in meditullio foramen parvum, per quod ftellae
25 in fuperiori juxta lineam Diametralem apud E collineabantur. Si vero Sol
obfervandus foret, adhibebatur aliud pinnacidium perforatum in anteriori
loco juxta E, quod per rotundum foramen admittebat Solis lumen intra cir
culum ipfius quantitati analogum ab interiori pinnacidij inferioris parte, ad
hibito praefertim canali quodam oblongo, ut lumen Solis eo minus in aere
30 diBiparetur, atque exadtius intra limites ejufdem Circuli difcerneretur. Porro
juxta centrum ejus A filum appendebatur Orichalcicum tenue, quod plum
bum apud H foramen aliquot librarum fuftinere potuit; ne filum vento facile
dimoveretur. Monftrabat enim ipfum filum juxta contadtum Divifionum al
titudinem quaefitam quam exadtiBime.
35 Inhaerebat vero haec Quadrantis machina columnae quercinae craBae &
12 robuftae
