6
ASTRONOMIAE INSTAURATAE MECHANICA
Inter quae haec tria praecipua invenio: Regulas Parallaticas, Armillas
Zodiacales atque Torquetum, quod Arabibus (uti & Afirolabia plana)
potius in ufu erat: caetera minoris funt momenti. Multa tamen forte
alia fuere, quae literis non prodita, ad nos haud pervenerunt; quae in
tanta tamque crebra Mundanae fcenae confufione & mutatione, tot 5
bellis & devaftationibus fubinde irrepentibus facile (quod deploran
dum eft) interire poterant. Recentiores Quadrantem, Radium & An-
nulum Afironomicum addidere, tum quoque quaedam minoris adhuc
aeftimationis. Ex quo autem Siderum motus accurate noftro aevo con-
liderati nequaquam ita fe exhibeant, uti fert calculus ex ullorum live 10
veterum, live recentium Artificum Obfervationibus derivatus, non
immerito fufpicionem movet, me-||dia & Infirumenta quibus inter ob- )”(2 V
fervandum ufi funt, haud undiquaque omni vitio caruiBe. Quod vel
ipfa affixarum Stellarum loca aliter ad invicem difpofita, quam fert
Hipparchiana a Ptolemaeo recenfita, & inde ad nos propagata deno- 15
tatio, etiamfi caetera praetereantur, fatis convincit: adeo ut ne veteri
bus quidem, ubi Imperatores & Reges fumptus talibus Organis con
ficiendis liberaliter fuppeditarunt, quo e folida & metallica magnifice
confierent materia, convenientique amplitudine rite fe haberent: ne
dum ea, quae Copernicus fuperiori aetate privatis impenfis paravit: 20
nec materiae foliditate, nec etiam jufta magnitudine iis, quibus defiina-
bantur, ufibus, fufficientia, partim ex opere ejus Revolutionum liquet;
partim ex iis quae adhuc fuperfunt, illi in ufu habitis Organis; quorum
unum, Parallaticum nimirum, plane ligneum, nec obfervationibus fatis
aptum penes me efi. Quo circa cogitanti mihi admodum fdllicite inde 25
ab Adolefcentia, an non huic incommodo fubveniri poBet; varia de
inde fucceBive conftrui curavi Infirumenta Afironomica, diligentia &
impendio incredibili: quibus Siderum apparentiae exatfiius quam ab
AnteceBoribus nofiris fa&itatum eft, (abiit invidia dido) fcrutari liceret.
Quamvis vero ea, quae in adolefcentia confecimus, quando neque co- 30
gnitio neque judicium maturum fatis erat, non admodum exade fco-
pum petitum attigerint, tamen fuccedente graviore aetate una cum ex-
perientid crebriore, alia tandem majora & excellentiora adinveni &
affabre elaborari curavi Organa, qualia forte vix ulla prior aetas vidit,
quae fumma praecifione & certitudine, id quod intenditur, praefiant. 35
Confiruxi autem varia & multiplicia, idque evidentibus de caulis. Pri
mum quo diverfimode idem inquirendo Obfervationem omnis erroris
expertem eBe comprobarem, tum quoque, ut fi aliquod eorum quid
latentis vitii contraheret, (quod & Ptolemaeus de quibufdam e folido
metallo fabrefadis, quae in porticu Alexandrino olim fiabant, conqueri 40
videtur) alia mox ad manus eBent, quae id corrigerent, atque certitudi
nem
