)::( 4 '
ASTRONOMIA INSTAURATA MECHANICA
EXPLICATIO FABRICI ET
vsvs.
13
UADRANS non ufque adeo magnus ante plurimos annos a
nobis conftrudtus eft, eá formá, quae hic exhibetur: e folida
conftans laminá Orichalcicá craBiufculá, habens á Centro A
ad circumferentiam BDC cubitum unum. Isque omni fui
parte inauratus Auri hydrargyri & ignis beneficio, ut pul
chrior & mundior maneat, non obnoxius ijs, quae Orichal
cum alias nifi faepe mundetur, fucceBive contrahit, inquinamentis. Limbus
io ejus exterior BDC fubdivifus eft vulgari faltem ratione in 90. partes, & quae
libet harum rurfus in 12. ita ut haec fubdivifio lingula quina oftendat mi
nuta. Intra hanc eft alia quaedam diftributio quam Petrus Nonnius Hifpanus
i Mathematicus ClariBimus in Erudito fuo libello de Crepufculis tradidit, exi-
ftimans eam a Ptolemaeo olim ufurpatam fuiBe. Quod tamen vix fidem
15 meretur. Eft autem talis, ut ducantur intra extremum Quadrantem alij mi
nores numero 44. fucceBive fefe comitantes: quorum extimus in 89. partes
eft dividendus: fequens in 88. tertius in 87; & fic deinceps, donec ad ultimum
& intimum perventum fuerit, qui 46. portiones habebit. Quemadmodum haec
utcunque in ipsá figuratione repraefentantur. Regula ejus DA habet pinnacidia
20 apud A & D vulgari modo parata cum foraminibus: licet inferiori apud A
nonnunquam rimulae applicari poBint parallelae fuperiori, more noftro: Be
que facilior & exadtior fieri collimatio. Perpendiculum EFG a pofterioriparte
appenditur, ut ejus beneficio cognofcatur, quando Quadrans rite difpofitus
eft; ita ut inferius eius latus AB Horizontis aequilibrium, alterum vero AC
25 verticem capitum exadte refpiciat: totumque Quadrantis planum plano Cir
culi alicujus verticalis congruat. Ut autem Quadrans ita rite dirigatur, fit
partim per cochleas, quas habet juxta inferiorem difpofitionem Pedeftalis,
literis S notatas, partim per cochleam ad OM, quae ipfum Quadrantem tollit
& deprimit, donec perpendiculum monftret, ipfum convenienter eBe ordina-
30f tum. Infiftit enim is pedeftali NMOPQRST, quod totum cum caeteris requi-
fitis e puro eft ferro, ubi a pofteriori parte juxta H illi affigitur. Eftque prope
N nonnihil mobile hoc fulcrum; ita ut Quadrans furfum atque deorfum trudi
queat per cochleam OM. Nam Regulae ferreae MN & ON poBunt ardtari & am
pliari intermediante eádem cochleá O M: ficque Quadrans una parumper at-
35 tolli vel deprimi prout opus fuerit. Circumducitur etiam is in concavo canali
N P, in quamcunque Coeli plagam lubuerit: firmá tamen manente totá inferiori
i pedeftalis parte; quam literae R S Q T fignant: quae inferior portio eá, quá vides
formá fulcimina praebet, ut Quadrans firmiter confiftat in fuis quatuor coch
leis per literas ST indicatis: quae cochleae (uti dixi) totum Inftrumentum in
40 debitum litum dirigunt. Innituntur autem hae cochleae laminulis ferreis fub-
ftratis juxta T: quibus quiefeentibus in mensá quádam VXYZ cochleae pro
lubitu
