ASTRONOMIAE INSTAURATAE MECHANICA
17
EXPLICATIO FABRICAE ET
vsvs.-
IC Quadrans ABC ex folida conftans lamina Orichalcica, habet
a centro ad circumferentiam AB paulo plus fefquialtero cu
bito. CraBities ejus eft ferme femis latitudinis digiti. Continet
vero intra circumferentiam, non folum diviiionem nobis ufi-
tatam per lineas & pundla tranfverfalia (de qua alias) Sed &
Nonnianam illam ClariBimi Mathematici Hifpani, in libello
erudito de Crepufculis proditam, cujus in priori memini, alia tamen & magis
10 accommoda ratione ampliatam, ita ut plures contineat fubdiviiiones, eorum
praefertim numerorum qui in aliquotas integras partes diftribui commode
poBunt. Qua in parte Nonniana inventio non parvam difficultatem ingerebat:
cum etiam per fe non fit fufficiens omnibus totius Quadrantis minutijs, ne
dum ut horum etiam fcrupula fecunda, prout ille voluit, manifeftet. Id enim
15 potius in calculo, quam praxi locum habet: uti alias faepe fic falli Tyrones in
hac Arte ufu venit. Additur etiam Tabula in altera Quadrantis fuperficie ex-
cifa, quae Divifiones illuftrat, & fine ulteriore calculo ufibus facillime aptas
reddit. Regula ejus DE tota Chalybea eft, ut eo promptius diredla femper
maneat. At fimul inaurata, ne rubigine inficiatur. Duo dioptra circa DE habet
20 Orichalcica, ubi inferius E rimulas priori pinnacidio ad D parallelas, cui ocu
lus obfervatoris applicandus, exhibet; quo fidera undiquaque circa primum
pinnacidium eo collimatius & centraliter abfque omni hallucinatione colline
are liceat. Qui modus nobis in omnibus ferme Inftrumentis ufitatus eft. Eft-
que ipfa Regula data opera Quadrantis radio longior fadla apud AE; partim
25 ut circa inferiorem finem ad E inter collimandum digitis facile attolli depri-
mique poBit, donec Aftri obfervandi exquifita pateat altitudo, unaque Azi-
muthum. Quae etiam ubique, prout mota fuerit, firma maneat: alia ab altera
Quadrantis parte circa D pluma (uti vocant) tenui Chalybea eam fic conti
nente & obfervante: ut eo exadtior & commodior fiat obfervatio. Evenit enim
30 ferme fic, ac fi Quadrans in radio haberet longitudinem, qualis eft DE: & in-
fuper, ne inferiora obftent fulcra, aptior eft tradtatio. Atque haec de ipfo Qua
drante fatis explanata funto. Fulcra vero, de quibus loquor, fic habent: Pri
mum volvitur ipfe Quadrans, cuidam tereti oblongo robufto ferro affixus,
circa H per cochleolam: ita ut auferri poBit, quando lubet, in quodam ca-
35 nali, qui exterius eas habet anguium, quae apparent, circumgyrationes firmi
tudinis & ornatus cauB&. Canalis autem ipfe inferius geftat aliam regulam,
quae juxta K & M repraefentatur; & una cum plano Quadrantis in quamlibet
Caeli faciem fupra Horizontem Azimuthalem Chalybeum NOP commode
convolvitur: fimulque fuo indice K Azimutha fideris obfervati una cum Alti-
40 tudine, pandit eodem negotio, ita ut Altitudines fuperius in Quadrante, (prout
manifeftatum) numerandae veniant; Azimutha autem in didlo Circulo Azimu-
3 thali.
