ASTRONOMIA INSTAURATA MECHANICA 77
D3 r EXPLICATIO FABRICA ET
vsvs.
ONSTRUXERAM etiam jam antea alium fextantem e folido
Chalybe conftantem, & ita difpofitum, ut unicus Obfervator
eo intermediante, Siderum remotiones fatis commode fcrute-
tur. Poteftque una totum hoc Inftrumentum tam quoad ipfum
fextantem, quam ejus fulcrum convenientibus cochleis dis
jungi, rurfumque componi; ut ciftá inclufum in alias, ubi opus
fuerit, regiones transferri queat: quemadmodum etiam a nobis ante annos
io circiter 24, cum Germaniam tranñremus, in juventute fadtum eft. Ejus vero
fabrica ex ipsá figurá utcunque patet: Pleniorem Explicationem fummatim
hic repetitam addemus ex libro noftro fecundo Progymnafmatum; ubi juxta
f calcem idem Inftrumentum, & confignatum & expolitum. Sextans ipfe per
ABCD repraefentatur, & juxta A ipfius centrum eft, cujus Arcus BD in fexa-
15 ginta Gradus eorundemque lingula minuta more per tranfverfales lineas no
bis familiari divifus. Regulae Inftrumenti AB & AC in A circa clavum rotun
dum coaptantur, ut ampliari vel coardlari inftar circini queat: idque per
cochleam literis GH indicatam, quae quamvis diredta fit, tamen in parte quá
Regulis adhaeret, matricibus undiquaque mobilibus fic affigitur, ut Arcuali
20 Inftrumenti motui nihilo fecius inferviat. Habet quoque duo manubria literis
IK fignata, quibus inter colliniandum Inftrumentum apprehenditur. B & C
funt duo pinnacidia, circa quae oculus ad A prope Centrum diredlus, duas
ftellas fimul obfervat; beneficio cochleae GH, angulum BAC ampliando vel
coardtando, ubi Arcus BC Diftantiam quaefitam oftendit, nifi quod Parallaxis
25 Inftrumenti proveniens hinc fubtrahenda fit. Quamvis aliud quoddam me
dium poftea invenerim, ut paralleliter fiat collineatio, non minus quam in
caeteris dioptris & pinnacidijs: ficque Parallaxeos fubtradtione non erit opus.
Verum quia haec dioptrarum ratio hic non eft repraefentata, alibi eam expli
care decrevimus: Ubi hic ipfe fextans ijs infignitur. Et infuper pedeftale habet,
30 in quo adhuc fextans commodius in quodvis planum dirigitur. Eft autem
hujus fextantis utraque Regula AB & AC cubitorum circiter trium, quibus
Arcus ipfius BD fubtenfa coaequatur. Eftque totus hic fextans e folido chalibe
affabre elaboratus, nifi quod pinnacidia fint Orichalcica; & fulcro cuidam
incumbit, quo magis ufui aptus & inter obfervandumtradtabilior fit. Fulcrum
35 autem & pedeftale in hunc modum fe habet: Primum, juxta VXYZ bafin de-
cuBatam, Terrae firmiter infiftit: cui proximum quafi crus cavum eft ad T, ut
longa quaedam cochlea ad Q in illud defcendat, quae per aliam perennem
didtam, intra P conclufam, prout opus attollitur vel deprimitur; unaque ipfe
fextans.
