PROLEGOMENA EDITORIS.
H JEC editio observationum astronomicarum TYCHONIS BRAHE, cujus
nunc primum tomum publice edimus, prima est omnibus numeris ex
pleta. Neque tamen nos primi has observationes omnes vel partem earum
edere aggredimur. Itaque antequam codices manu scriptos, quibus usi sumus,
describimus, fata eorum narrabimus, et qui antea iis usi sint, referemus.
Tychonem, si longius aetate provectus esset, animo propositurum fuisse,
ut omnes observationes suas publicaret, vix credi potest. In epistula sane a.
1587 Guilelmo Landgravio data ita de iis scribit (vid. tom. VI p. 74,37): »Eas
vero cum aliorum inuentis conferre, & tandem in vsum publicum producere,
vt tota astrorum scientia exacte apparentijs caelestibus satisfaciat, elaboro.«
Anno vero 1598 in conspectu operum suorum Hvenae peractorum, quem
Mechanicis inseruit (fol. F 2 v , Op. tom. V p. 110,is), ita loquitur: »Eas rarissimi
& pretiosissimi thesauri loco custodio: quas tamen cunctas aliquando forte
publici luris faciam, ubi adhuc plures iis adjungere, Divina concesserit cle
mentia.« Attamen suspicio satis nota, quam semper habebat Tycho, quando
de observationibus ejus agebatur, ac timor ejus perpetuus, ne laudem in
veniendi, quae ex illis efficienda essent, aliquis sibi praeriperet, utique eum,
ut credi debet, abstinuisset, ne publici juris eas faceret. Atque anno tantum
H ante mortem Tychonis IOHANNES KEPLER, cum primum Benaticae de
geret, in »deliberatione« satis longa duorum alterum sibi faciendum esse di
cit: »aut describendae« inquit »mihi privatim ejus observationes (id autem
non concedet, et merito, hic enim est ejus thesaurus, et in hoc totam vitam
et tot opes consumsit) aut una cum ipso annitendum ad maturationem operis«
(Kepleri Op. VIII p. 718 sq.).
Bene accidit astronomicae disciplinae, ut paulo post mortem Tychonis
omnes ejus observationes Keplero obvenirent, non solum libri illi archetypi
Hauniae nunc asservati, in quos omnibus noctibus relatum erat, quicquid in
caelo erat observatum, sed etiam exemplum nitide transscriptum Vindobonae
nunc asservatum, in quo secundum argumenta distributae erant observa
tiones, ita ut inde ab anno 1582 singulorum annorum observationes codici
cuique inessent. 1 Unius autem codicum archetyporum, qui observationes
continet annorum 1596—97, involucro (quod nostra sane aetate renovatum
1 Anno 1621 (d. 5 m. Nov.) Ferdinandus II Imperator Iohanni Friderico Duci Wirtembergensi
scripsit, ut codices hos repeteret. Ex hac epistula discimus, Keplerum secundum pactionem a.
1604 cum Francisco Tengnagel, genero Tychonis, factam accepisse »von allen .... observa
tionibus schon vnd sauber abgeschriebne vnd in viel biiecher eingebundene Copien, bei welchen
ex ipsis Autographis gleichfalls etwas mitgelauffen« (vid. F. R. FRUS, Breve og Aktstykker
angaaende Tyge Brahe og hans Slaegtninge [Hauniae 1875] p. 150). Majorem partem observa
tionum primarum jam ante annum 1604 Keplero datam esse veri simile est, et ex epistula a.
1621 data, quam attulimus, id solum effectum esse potest, ut exemplum transscriptum reddere
tur; constat certe codices archetypos numquam ab eo redditos esse.
(A)
