242
DISQUISITIONES GENERALES
magnitudinem elementi linearis in superficie curva exprimit, atque ante omnia
significationem geometricam coefficientium JE, F, G examinamus. lam in art. 5
monuimus, in superficie curva concipi posse duo systemata linearum, alterum, in
quibus singulis sola p sit variabilis, q constans; alterum, in quibus sola q va
riabilis , p constans. Quodlibet punctum superficiei considerari potest tamquam
intersectio lineae primi systematis cum linea secundi: tuncque elementum lineae
primae huic puncto adiacens et variationi dp respondens erit = \] E .dp, nec
non elementum lineae secundae respondens variationi di/ erit = ^ G.dq; de
nique denotando per io angulum inter haec elementa, facile perspicitur, fieri
cos a> = • Area autem elementi parallelogrammatici in superficie curva in
ter duas lineas primi systematis, quibus respondent q, q-{-dq, atque duas lineas
systematis secundi, quibus respondent p, p -{-dp, erit \J{EG— FF)dp.dq.
Linea quaecunque in superficie curva ad neutrum illorum systematum per
tinens , oritur, dum p et q concipiuntur esse functiones unius variabilis novae,
vel altera illarum functio alterius. Sit s longitudo talis curvae ab initio arbitra
rio numerata et versus directionem utramvis pro positiva habita. Denotemus per
6 angulum, quem efficit elementum ds = \J[Edp 2 -\- 2Fdp. d</-(- Gdq 2 ) cum
linea primi systematis per initium elementi ducta, et quidem ne ulla ambiguitas
remaneat, hunc angulum semper ab eo ramo illius lineae, in quo valores ipsius
p crescunt, inchoari, et versus eam plagam positive accipi supponemus, versus
quam valores ipsius q crescunt. His ita intellectis facile perspicitur haberi
cos 0. d s = \JE. dp-\- \J G. cos co. d q =
sin (1. d s = \j G. sin o>. d q =. — ^
18.
Investigabimus nunc, quaenam sit conditio, ut haec linea sit brevissima.
Quum ipsius longitudo s expressa sit per integrale
5 = f\j [Edp 2 -\- 2Fdp .dq-{- Gd<f)
conditio minimi requirit, ut variatio huius integralis a mutatione infinite parva
tractus lineae oriunda fiat == 0. Calculus ad propositum nostrum in hoc casu
commodius absolvitur, si p tamquam functionem ipsius q consideramus. Quo