114
INTENSITAS VIS MAGNETICAE TERRESTRIS
24.
Experimenta praecedentia facta sunt in observatorio, loco apparatuum ita
electo, ut ferrum a vicinia quantum licuit arceretur. Nihilominus dubitari ne
quit , quin ferri moles, in parietibus, fenestris et ianuis aedificii copiose sparsae,
imo etiam partes ferreae instrumentorum astronomicorum maiorum, in quibus per
ipsam vim magneticam terrestrem magnetismus elicitur, effectum neutiquam in
sensibilem in acus suspensas exerceant. Vires hinc oriundae magnetismi ter
restris tum directionem tum intensitatem aliquantulum mutant, experimentaque
nostra non valorem purum intensitatis magnetismi terrestris, sed valorem pro
loco apparatus A modificatum exhibent. Haec modificatio, quamdiu moles fer
reae locum non mutant, ipsaque elementa magnetismi terrestris (puta intensitas
et directio) non magnopere mutantur, sensibiliter constans manere debet, quae
vero ipsius sit quantitas, hactenus quidem ignotum est, attamen vix crediderim,
eam ultra unam duasve partes centesimas valoris totalis ascendere. Ceterum haud
difficile foret, quantitatem, proxime saltem, per experimenta determinare, ob
servatis oscillationibus simultaneis duarum acuum, quarum altera in observatorio
loco sueto, altera subdiu in distantia satis magna ab aedificio aliisve ferri moli
bus turbantibus suspendenda esset, et quae dein vices suas commutare deberent.
Sed hactenus haec experimenta exsequi non vacavit: tutissimum vero remedium
afferet aedificium peculiare, observationibus magneticis destinatum, munificentia
regia mox exstruendum, a cuius fabrica ferrum omnino excludetur.
25.
Praeter experimenta allata permulta alia similia exsequuti sumus, etsi, tem
pore anteriori cura multo laxiori. luvabit tamen, quae e singulis prodierunt,
hic in unum conspectum producere, omissis iis, quae ante apparatus subtiliores
stabilitos, per alia rudiora subsidia in acubus diversissimarum dimensionum prodi
erunt, etiamsi omnia approximationem saltem ad veritatem praebuerint. Ecce
valores ipsius T per repetita experimenta subinde erutos:
