82 INTENSITÀ» VIS MAGNETICAE TERRESTRIS
ticalem vibratur; posterior observandi modus maiorem praecisionem fert, et quae
inde resultant, cognitis inclinationibus, facile ad intensitates totales reducuntur.
Manifesto nervus huius methodi pendet a suppositione, distributionem
magnetismi liberi in particulis acus ad talem comparationem adhibitae in singulis
experimentis in variatam mansisse : si enim vis magnetica acus lapsu temporis ali
quantulam debilitationem passa esset, ob id ipsum postea tardius oscillaret, ob
servatorque talis mutationis inscius intensitati magnetismi terrestris pro loco po
steriori valorem nimis parvum tribueret. Quodsi experimenta temporis interval
lum mediocre complectuntur, acusque ex chalybe bene durato confecta et magne
tismo caute imbuta in usum vocatur, considerabilis vigoris debilitatio parum uti
que metuenda erit ; praeterea incertitudo minuetur, si plures acus ad comparatio
nes adhibentur; denique isti suppositioni maior fides accrescet, si peracto itinere
acus in loco primo tempus vibrationis non mutasse invenitur. Sed quaecunque
cautelae adhibeantur, lenta aliqua debilitatio vis acus vix evitari, adeoque talis
consensus post longiorem absentiam raro exspectari poterit; quapropter in com
paratione intensitatum pro locis terrae valde dissitis plerumque tantam praecisio
nem et certitudinem, quantam desiderare debemus, attingere haud licebit.
Ceterum hoc methodi incommodum minus grave est, quamdiu tantum de
comparatione intensitatum simultanearum vel temporibus non longe inter se di
stantibus respondentium agitur. At quum experientia docuerit, tum declinatio
nem tum inclinationem in loco dato mutationes continuas pati, quae post multos
annos pergrandes evadant, dubium esse nequit, quin intensitas quoque magne
tismi terrestris similibus mutationibus quasi saecularibus obnoxia sit; manifesto
autem, quatenus de hac quaestione agitur, methodus ista prorsus inefficax eva
dit. Et tamen, ad scientiae naturalis incrementum summopere desiderandum
foret, ut haec ipsa quaestio gravissima in plenissimam lucem promoveatur, quod
certo fieri nequit, nisi methodo pure comparativa abrogata alia substituitur, quae
a fortuitis acuum inaequalitatibus prorsus independens intensitatem magnetismi
terrestris ad unitates stabiles mensurasque absolutas revocat.
Haud difficile est, principia theoretica stabilire, quibus talis methodus, diu
iam in votis habita, inniti debet. Multitudo oscillationum, quas acus in tempore
dato perficit, pendet tum ab intensitate magnetismi terrestris, tum a constitutione
acus, puta a momento statico elementorum magnetismi liberi in illa contentorum,
atque ab eius momento inertiae. Quum hoc momentum inertiae absque difficul-
tate a
ductu
acus:
neris
acced
tismi
rari p
secuin
rum,
acus,
Iramo
tation
plicat;
magm
sima <
referr
imbut
deduc
ut act
cresce
linea
terres
ornati
modo
tiens <
tus cu
tici in
acum
dam 'i
eo rec
coniui
axis s
ciliati
I